Η κούραση είναι ένα σύμπτωμα που βασανίζει πολλούς ανθρώπους σήμερα. Η ένταση, το άγχος και το αίσθημα ότι έχουμε τόσα πολλά πράγματα να κάνουμε που πλέον είναι αδύνατο να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας, είναι μια βασανιστική καθημερινή πραγματικότητα για πολλούς.
Είναι φυσικό για όλους τους ανθρώπους κάποτε να βρίσκονται σε κακή διάθεση, να νιώθουν υπερκόπωση, να τα βλέπουν όλα βουνό μπροστά τους και να νιώθουν απελπισμένοι και αβοήθητοι. Στις περιπτώσεις αυτές η δύσκολη κατάσταση που μας καταπονεί είναι παροδική. Με λίγη ξεκούραση, χαλάρωση και καλό ύπνο βρίσκουμε πάλι τις δυνάμεις, την ενέργεια και την όρεξη για νέους αγώνες και κατακτήσεις.
Όμως δεν είναι πάντοτε έτσι. Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και τονίζουν ότι όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι στην εποχή μας αντιμετωπίζουν καταστάσεις εργασιακής εξάντλησης που τους οδηγούν σε οδυνηρές και δυσάρεστες καταστάσεις.
Ο καθένας μας έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είμαστε φτιαγμένοι για να μπορούμε να κάνουμε κάποια πράγματα. Οι αντοχές του καθενός είναι διαφορετικές και εξαρτώνται από το έργο που πρέπει να παράγει.
Εάν κάνουμε κάτι που δεν ταιριάζει στις ικανότητες και δυνάμεις μας, είναι πιθανόν εάν οι απαιτήσεις είναι πέραν των δυνατοτήτων μας, να υποστούμε τέτοια καταπόνηση που να μας οδηγήσει στο φαύλο κύκλο της εργασιακής εξάντλησης. Ακόμη και εάν ο τομέας στον οποίο εργαζόμαστε είναι αυτός που μας ενδιαφέρει, εάν υπερφορτωνόμαστε τότε υπάρχει ο κίνδυνος της υπερβολικής καταπόνησης και εξάντλησης.
Με λίγα λόγια εάν κάνουμε άλλα ή πιο πολλά από όσα είμαστε φτιαγμένοι για να μπορούμε να κάνουμε, υπάρχει ο κίνδυνος το σύστημα μας να μην αντέχει και να οδηγούμαστε στο σύνδρομο εργασιακής εξάντλησης.
Πώς όμως μπορούμε να καταλαβαίνουμε ότι δεν πρόκειται για μια παροδική κούραση ή απογοήτευση και ότι δεν πρόκειται για το σύνδρομο εργασιακής εξάντλησης;
Το να κάνουμε τη διαφορά μεταξύ των δύο αυτών καταστάσεων είναι σημαντικό. Στην πρώτη περίπτωση το πρόβλημα είναι παροδικό και λύνεται μετά από απλά μέτρα ξεκούρασης, ύπνου και ίσως μερικών ημερών διακοπών.
Στη περίπτωση εργασιακής εξάντλησης, το πρόβλημα είναι σοβαρότερο. Έχει βαθύτερες αιτίες που το προκαλούν, χρειάζεται εξειδικευμένη αντιμετώπιση και απαιτούνται ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και απασχόλησης του ατόμου.
Είναι λοιπόν σημαντικό να καταλαβαίνουμε εάν έχουμε κάτι παροδικό και σχετικά αθώο ή εάν υποφέρουμε από μια χρόνια κατάσταση καταπόνησης και εργασιακής εξάντλησης για την οποία χρειαζόμαστε βοήθεια. Σε περίπτωση αμφιβολίας, είναι απαραίτητο να ζητούμε βοήθεια.
Δεν υπάρχουν σημεία ή συμπτώματα που από μόνα τους υπογράφουν την ύπαρξη του συνδρόμου εργασιακής εξάντλησης. Είναι ένα σύνολο μερικών ή περισσότερων από αυτά που είναι επίμονα, είναι έντονα και δεν φεύγουν που πρέπει να μας προκαλούν ανησυχία.
Σημαντικά σημεία ή συμπτώματα που μπορούν να εντάσσονται στο πλαίσιο ενός συνδρόμου εργασιακής εξάντλησης είναι:
- Χρόνια κούραση, αίσθημα εξάντλησης
- Ευερεθιστικότητα, εύκολος εκνευρισμός
- Αρνητικότητα, κυνισμός, μηδενιστική αυτοκριτική
- Το άτομο θυμώνει εύκολα όταν του ζητούν να κάνει κάτι, εκρήξεις θυμού για ασήμαντους λόγους
- Αίσθημα απελπισίας, το άτομο αισθάνεται ότι δεν υπάρχει τρόπος για βοήθεια προς αυτό
- Καχυποψία, το άτομο αισθάνεται καθηλωμένο και ότι όλοι το πολιορκούν ζητώντας του κάτι
- Συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από την υπερβολική λήψη κινδύνων (υπερβολικά ριψοκίνδυνη συμπεριφορά σε διάφορους τομείς)
- Απώλεια βάρους ή αντίθετα πρόσληψη βάρους
- Υπνηλία
- Συμπτώματα κατάθλιψης
- Πονοκέφαλος, δύσπνοια, πόνος στην κοιλιά ή άλλες γαστρεντερικές διαταραχές
Η εργασιακή εξάντληση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερη κατάθλιψη, προβλήματα στις σχέσεις στην οικογένεια, με τους συνάδελφους και τον εργοδότη με απρόβλεπτες συνέπειες.
Σε περίπτωση που υποψιάζεστε κάτι τέτοιο είναι καλύτερα να ζητήσετε βοήθεια από έμπειρο σε θέματα ψυχικής υγείας και απασχόλησης γιατρό ή άλλο επαγγελματία (ψυχολόγο ή σύμβουλο).
