Πώς φυλάγονται οι πληροφορίες μέσα στον εγκέφαλο;
Πολύ συχνά όλοι μας αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι έχουμε ξεχάσει ή ότι δυσκολευόμαστε να μάθουμε κάτι νέο. Σε πολλές περιπτώσεις η κούραση προκαλεί τέτοια προβλήματα. Η ηλικία καθώς προχωρά μπορεί να επιδεινώσει τις ικανότητες του εγκεφάλου μας όσον αφορά τη δύναμη της μνήμης μας.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ορισμένα βασικά δεδομένα που μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα τη μνήμη μας και τα τυχόν προβλήματά της. Μπορεί δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε να είναι παροδικές όμως εάν είναι εκτός του αναμενόμενου τότε θα πρέπει να πάρουμε μέτρα.
Οι πληροφορίες αποθηκεύονται σε διάφορα μέρη της μνήμης μέσα στον εγκέφαλο.
Πληροφορίες που έχετε μάθει πριν λίγο αποθηκεύονται μέσα στην πρόσφατη μνήμη. Για παράδειγμα το όνομα κάποιου που συναντήσατε πριν λίγο ή το τι φάγατε για πρόγευμα το πρωί φυλάγονται στην πρόσφατη μνήμη του εγκεφάλου.
Οι πληροφορίες που ο εγκέφαλός σας φύλαξε πριν χρόνια όπως για παράδειγμα οι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας, φυλάγονται σε άλλο μέρος της μνήμης στον εγκέφαλο.
Η ηλικία, πως επηρεάζει τον εγκέφαλο και τη μνήμη;
Ήδη από την ηλικία των 20 ετών, αρχίζουμε να χάνουμε εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν τα χάνουμε απότομα αλλά κάθε φορά λίγα.
Επίσης το σώμα μας αρχίζει να παράγει λιγότερες από εκείνες τις χημικές ουσίες που χρειάζονται για τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Δυστυχώς όσο προχωρά η ηλικία τόσο περισσότερο οι πιο πάνω αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν τη μνήμη μας. Εκείνο που έχει διαπιστωθεί είναι ότι η ηλικία επηρεάζει τη μνήμη αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύονται οι πληροφορίες και γίνεται δυσκολότερο να να θυμηθούμε πληροφορίες που έχουν αποθηκευτεί παλαιότερα.
Η ηλικία επηρεάζει κυρίως την πρόσφατη μνήμη. Για παράδειγμα είναι μέσα στα πλαίσια του φυσιολογικού να έχετε ξεχάσει ονόματα ατόμων που συναντήσατε πρόσφατα.
Τεχνικές που θα σας βοηθήσουν να θυμάστε
- Κάνετε λίστες για αυτά που θέλετε να κάνετε ή να θυμάστε
- Κρατείστε μια ρουτίνα στο τι θέλετε να κάνετε
- Κάνετε συνδυασμούς μέσα στο μυαλό σας, όπως για παράδειγμα συνδυάστε ορισμένα χαρακτηριστικά σημεία για να βρίσκετε τόπους που θέλετε να πηγαίνετε
- Κρατείτε ένα λεπτομερές ημερολόγιο ή σημειωματάριο
- Να βάζετε σημαντικά πράγματα, όπως τα κλειδιά σας, κάθε φορά στον ίδιο χώρο
- Όταν κάνετε νέες γνωριμίες είναι καλό να επαναλαμβάνετε τα ονόματα
- Να έχετε δραστηριότητες που να κρατούν το πνεύμα και το σώμα σας εγρήγορση
- Εάν δυσκολεύεστε να θυμηθείτε μια λέξη είναι καλό, στα γρήγορα, να επαναλάβετε από μέσα σας το αλφαβητάριο. Αυτό βοηθά διότι σκεφτόμενοι ή "ακούγοντας" εσωτερικά το πρώτο γράμμα μπορεί να σας βοηθήσει να θυμηθείτε τη λήξη που ψάχνετε
Τι σημαίνει όταν ξέρετε τη λέξη αλλά δεν τη θυμάστε;
Συνήθως αυτό είναι ένα περαστικό πρόβλημα, μια παροδική διακοπή. Σχεδόν πάντοτε θα θυμηθείτε τη λέξη μετά. Το φαινόμενο αυτό γίνεται συχνότερο με την αύξηση της ηλικίας. Είναι απογοητευτικό και συνήθως εκνευριστικό αλλά συνήθως δεν είναι σοβαρό.
Ποιες είναι μερικές από τις άλλες αιτίες προβλημάτων της μνήμης;
Υπάρχουν πολλές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα της μνήμης. Μερικές από αυτές είναι:
- Κούραση
- Κατάθλιψη
- Παρενέργειες φαρμάκων
- Τραυματισμοί στο κεφάλι
- Εγκεφαλικά επεισόδια
- Αλκοολισμός και ναρκωτικά
- Γεροντική άνοια, όπως η ασθένεια Άλτσχάιμερ
Πότε μπορώ να καταλάβω ότι τα προβλήματα της μνήμης μου είναι σοβαρά;
Ένα πρόβλημα μνήμης καθίσταται σοβαρό όταν επηρεάζει την καθημερινή σας ζωή. Εάν κάποτε ξεχνάτε ονόματα αυτό δεν πειράζει.
Υπάρχει πρόβλημα σε ορισμένες περιπτώσεις όπως για παράδειγμα οι ακόλουθες:
- Εάν δυσκολεύεστε να κάνετε πράγματα που συνήθως τα κάνατε πολλές φορές
- Εάν δυσκολεύεστε να πάτε σ' ένα τόπο που πηγαίνετε συχνά
- Δυσκολεύεστε να κάνετε μια διαδικασία που πρέπει να γίνει βήμα με βήμα, όπως για παράδειγμα η εκτέλεση μιας συνταγής
Ακόμη μια σημαντική διαφορά μεταξύ των συνηθισμένων προβλημάτων της μνήμης και της άνοιας είναι το γεγονός ότι στις φυσιολογικές περιπτώσεις δεν έχουμε σταδιακή επιδείνωση της κατάστασης. Η άνοια χειροτερεύει μέσα σε μερικούς μήνες ή σε μερικά χρόνια.
Πολύ συχνά είναι δύσκολο ν' αντιληφθείτε από μόνοι σας εάν έχετε σοβαρό πρόβλημα. Ο γιατρός σας μπορεί να καταλάβει εάν έχετε πρόβλημα μνήμης λόγω κούρασης, λόγω κατάθλιψης ή λόγω κάποιων φαρμάκων που παίρνετε.
Η ασθένεια Άλτσχάιμερ, πώς επηρεάζει τη μνήμη;
Η ασθένεια Αλτσχάιμερ αρχίζει επηρεάζοντας την πρόσφατη μνήμη. Αρχικά ένας ασθενής θα θυμάται ακόμη και πολύ μικρές λεπτομέρειες από το μακρινό παρελθόν του. Όμως δεν μπορεί να θυμηθεί πρόσφατα γεγονότα ή συζητήσεις. Σταδιακά η ασθένεια επηρεάζει όλα τα μέρη της μνήμης.
Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 10% των ατόμων πέραν των 65 ετών πάσχουν από την ασθένεια. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 20-30%, στα άτομα πέραν των 85 ετών.
Προβλήματα μνήμης που δεν οφείλονται στην αύξηση της ηλικίας
- Δεν είναι φυσιολογικό να ξεχνάτε τώρα πολύ συχνότερα απ' ότι συνήθως ξεχνούσατε
- Δεν είναι φυσιολογικό να ξεχνάτε πως να κάνετε πράγματα τα οποία παλαιότερα τα κάνατε πολλές φορές
- Δυσκολίες στο να μάθετε νέα πράγματα
- Η επανάληψη φράσεων ή η διήγηση των ίδιων πραγμάτων κατά τη διάρκεια μια συνομιλίας
- Δυσκολία στο χειρισμό χρημάτων ή στη λήψη αποφάσεων
- Το να μη μπορείτε να θυμάστε για το τι συμβαίνει σε σας κάθε μέρα