Η χρόνια μυελογενής
λευχαιμία (ΧΜΛ) είναι μια πολύ σοβαρής
μορφής λευχαιμία η οποία
χαρακτηρίζεται από μια συγκεκριμένη
γονιδιακή ανωμαλία. Μέχρι πρόσφατα τα
αποτελέσματα των θεραπειών που υπήρχαν
ήταν φτωχά και η μόνη θεραπεία που
μπορεί να προσφέρει ίαση για τη νόσο
αυτή είναι η αλλογενής μεταμόσχευση
του μυελού των οστών.
Οι θεραπείες που υπάρχουν
σήμερα για την ασθένεια αυτή
περιλαμβάνουν εκτός από τη
μεταμόσχευση, τη θεραπεία με την α-ιντερφερόνη
και την cytarabine που είναι μια μορφή
χημειοθεραπείας.
Το νέο φάρμακο STI571
για το οποίο έχουν γίνει πολλές
έρευνες τα τελευταία χρόνια φαίνεται
τελικά να είναι πολύ αποτελεσματικό
και πιθανόν να αντικαταστήσει τις
άλλες μορφές θεραπείας για τη φοβερή
αυτή νόσο.
Το φάρμακο αυτό
αποτελεί στην ουσία μια νέα,
επαναστατική προσέγγιση στην
καταπολέμηση των λευχαιμιών που
βασίζεται στην καταστολή της
λειτουργίας των ογκογονιδίων τα οποία
είναι υπεύθυνα και προκαλούν τη νόσο.
Στη λευχαιμία αυτή υπάρχει
το χρωμόσωμα Φιλαδέλφεια στο οποίο
βρίσκεται το ογκογονίδιο BCR-ABL. Το
ογκογονίδιο αυτό παράγει μια ανώμαλη
και συνεχώς δραστηριοποιημένη μορφή
του ενζύμου τυροσίνη κινάση, το οποίο
προκαλεί τη λευχαιμία.
Το ογκογονίδιο BCR-ABL υπάρχει
σε όλες τις ΧΜΛ αλλά επίσης και σε 20% των
οξείων λεμφοβλαστικών λευχαιμιών.
Το νέο, επαναστατικό
φάρμακο STI571
έχει σαν στόχο το ανώμαλο
αυτό ένζυμο του οποίου και καταστέλλει
τη δράση με αποτέλεσμα να υποχωρεί η
νόσος και να μειώνονται ή ακόμα να
εξαφανίζονται από τον μυελό των οστών
τα κύτταρα το οποία έχουν το παθολογικό
χρωμόσωμα Φιλαδέλφεια με το
ογκογονίδιο BCR-ABL.
Δύο πρόσφατες μελέτες που
δημοσιεύονται στο γνωστό και έγκυρο
ιατρικό περιοδικό The New England Journal of Medicine
έρχονται να επιβεβαιώσουν
προηγούμενες μελέτες που δείχνουν την
αποτελεσματικότητα και ασφάλεια
χορήγησης στους ασθενείς του φαρμάκου
αυτού.
Στη πρώτη μελέτη, "Efficacy and
safety of a specific inhibitor of the BCR-ABL tyrosine kinase in chronic
myeloid leukemia" (NEJM 2001; 344: 1031-1037), οι γιατροί
χρησιμοποίησαν το φάρμακο αυτό σε 83
ασθενείς με ΧΜΛ σε χρόνια φάση και
στους οποίους η κλασική θεραπεία με α-ιντερφερόνη
είχε αποτύχει.
Τα αποτελέσματά τους ήταν
καταπληκτικά. Οι ασθενείς
ανταποκρίθηκαν εξαιρετικά στο φάρμακο STI571
όσον αφορά την εικόνα του περιφερικού
αίματος και πολύ σημαντικό οι
επιπλοκές που παρουσίασαν ήταν στις
πλείστες περιπτώσεις ήπιες.
Οι ασθενείς που είχαν πάρει
από 300xγ και πάνω του φαρμάκου αυτού
παρουσίασαν ακόμη ένα πολύ θετικό
στοιχείο: μερικοί από αυτούς δεν είχαν
πλέον τα ανώμαλα λευχαιμικά κύτταρα
στο μυελό που μεταφέρουν το χρωμόσωμα
Φιλαδέλφεια με το ογκογονίδιο BCR-ABL ενώ
σε άλλους υπήρξε μείωση.
Στη δεύτερη μελέτη, "Activity
of a specific inhibitor of the BCR-ABL tyrosine kinase in the blast
crisis of chronic myeloid leukemia and acute lymphoblastic leukemia with
the Philadelphia chromosome" (NEJM 2001; 344: 1038-1042), οι
γιατροί χρησιμοποίησαν το φάρμακο STI571
σε ασθενείς με βλαστική
κρίση της ΧΜΛ και σε ασθενείς με οξεία
λεμφοβλαστική λευχαιμία με παρουσία
του ογκογονιδίου BCR-ABL.
Η βλαστική κρίση της
ΧΜΛ είναι μια πολύ σοβαρή και συχνά
τελική επιδείνωση της νόσου που μπορεί
να εμφανιστεί είτε με μυελοβλαστική
μορφή είτε λεμφοβλαστική μορφή.
Και στις περιπτώσεις
αυτές τα αποτελέσματα του STI571
ήταν πολύ καλά ενώ είναι γνωστό ότι
οι άλλες θεραπείες αποτυγχάνουν στις
φάσεις αυτές.
Οι θεραπευτικές
δοκιμές με το φάρμακο αυτό
συνεχίζονται. Μάλιστα άρχισε τώρα να
χρησιμοποιείται και σε πολύ άσχημους
καρκίνους του εγκεφάλου όπως το
πολύμορφο γλοιοβλάστωμα.
Η θεραπευτική αυτή
προσέγγιση είναι πρωτοποριακή και
πηγάζει από την επανάσταση που έχει
γίνει στη γενετική με την ανακάλυψη των
γονιδίων που προκαλούν ορισμένους
καρκίνους ή λευχαιμίες. Τα
αποτελέσματα μέχρι σήμερα είναι πολύ
ενθαρρυντικά και είναι πιθανόν ότι
βρισκόμαστε στην ανατολή μιας νέας
εποχής όπου οι θεραπείες θα είναι
καλύτερες και θα στοχεύουν
εξειδικευμένα την ανωμαλία που θα
υπάρχει στην κάθε κακοήθη νόσο.