Η μόλυνση με την είσοδο στο αίμα μικροοργανισμών (βακτηρίδια, ιοί, παράσιτα, μύκητες) είναι μια εξαιρετικά σοβαρή κατάσταση που απειλεί τη ζωή του ασθενούς.
Η βακτηριαιμία και η σηψαιμία δημιουργούνται όταν υπάρχουν μικρόβια ή και οι τοξίνες τους στο αίμα.
Στη σήψη η κατάσταση είναι ακόμη πιο σοβαρή, διότι λόγω της μόλυνσης δημιουργείται μια έντονη, συστηματική φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού.
Στη σήψη εκδηλώνονται οι ισχυρές αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος, δηλαδή των μηχανισμών άμυνας εναντίον των μικροβίων που διαθέτει ο ανθρώπινος οργανισμός. Απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος διάφορες ουσίες που προκαλούν μια γενικευμένη φλεγμονή. Εάν ο οργανισμός αποτύχει να ελέγξει και να ρυθμίσει την έντονη ανοσολογική, φλεγμονώδη αντίδραση τότε παρουσιάζονται σοβαρότατα προβλήματα που θέτουν τη ζωή του ασθενούς άμεσα σε κίνδυνο.
Τα παθολογικά φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα στον οργανισμό του ασθενούς στη σήψη δυνατόν να οδηγήσουν σε πολυοργανική ανεπάρκεια, δηλαδή ανεπάρκεια της λειτουργίας πολλών ζωτικών οργάνων και να οδηγήσουν στο θάνατο.
Περιγράφονται 4 στάδια σήψης:
- Συστηματική φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού λόγω της λοίμωξης που χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα σημεία στον ασθενή:
α) Υποθερμία με θερμοκρασία σώματος κάτω από 360 C ή υπερθερμία με θερμοκρασία σώματος άνω
των 380 C.
β) Ταχυκαρδία με άνω των 100 κτύπων της καρδίας ανά λεπτό.
γ) Ταχύπνοια με αναπνοές άνω των 20 ανά λεπτό ή υποκαπνία με επίπεδα CO2 (διοξείδιο του άνθρακος)
κάτω από 32 mm Hg στο αρτηριακό αίμα του ασθενή.
δ) Λευκοπενία (μείωση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων) ή υπερλευκοκυττάρωση (αύξηση του
αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων) στο αίμα.
- Σήψη: Στο στάδιο αυτό, επιβεβαιώνεται ότι η συστηματική φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού οφείλεται σε μια μόλυνση που εξελίσσεται στον οργανισμό από αναλύσεις αίματος ή άλλων ιστών.
- Σοβαρή σήψη: Στο στάδιο αυτό η σήψη συνοδεύεται από δυσλειτουργία οργάνων όπως της καρδίας, των νεφρών ή του ήπατος. Καταγράφεται υπόταση, δηλαδή πτώση της αρτηριακής πίεσης στο σώμα και μείωση της αιμάτωσης (ανεπάρκεια της ροής του αίματος) σε 1 ή περισσότερα όργανα.
- Καταπληξία ή σηπτικό σοκ: Στο στάδιο αυτό η σήψη συνοδεύεται από επίμονη πτώση της πίεσης και της αιμάτωσης παρά το γεγονός ότι λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα ανάνηψης του ασθενούς.
Η διάγνωση της σήψης βασίζεται στο ιστορικό του ασθενούς, στην κλινική εξέταση, στις συμπληρωματικές εξετάσεις αίματος και άλλες όπως επίσης στις καλλιέργειες αίματος ή άλλων υγρών του σώματος που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μόλυνσης.
Στα σημεία και συμπτώματα που παρουσιάζουν οι ασθενείς με βακτηριαιμία, σηψαιμία και σήψη περιλαμβάνονται ψηλός πυρετός ή υποθερμία, κατάπτωση, ωχρότητα, αδιαθεσία, ανορεξία, ταχυκαρδία, ταχύπνοια, πτώση της αρτηριακής πίεσης, σύγχυση, λήθαργος, ολιγουρία, οιδήματα και αιμορραγικά φαινόμενα.
Τα άτομα με μειωμένες δυνατότητες του συστήματος άμυνας του οργανισμού τους, κινδυνεύουν περισσότερο από βακτηριαιμία, σηψαιμία και σήψη. Στους ηλικιωμένους και στα μικρά παιδιά, η σήψη είναι συχνότερη και πιο επικίνδυνη.
Η σήψη είναι επίσης συχνότερη και επικινδυνότερη σε άτομα που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικές θεραπείες όπως χημειοθεραπεία, κορτικοστεροειδή ή άλλα φάρμακα που μειώνουν τις δυνατότητες του συστήματος άμυνας του οργανισμού.
Στις ευπαθείς ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο από σήψη περιλαμβάνονται εκτός από τους ηλικιωμένους, οι πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις, οι καρκινοπαθείς, οι λευχαιμικοί, οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση συμπαγούς οργάνου ή μυελού των οστών και τα άτομα που υποβλήθηκαν σε σπληνεκτομή.
Οι ασθενείς με σήψη χρειάζονται επειγόντως ιατρική περίθαλψη σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Χρειάζονται αντιβίωση, ενδοφλέβια υγρά, φάρμακα για τη στήριξη της καρδίας και της πίεσης στο κυκλοφορικό σύστημα (ινότροπα και αγγειοσυσπαστικά).
Λόγω των επιπλοκών της σήψης, οι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν διασωλήνωση και στήριξη της αναπνευστικής λειτουργίας με αναπνευστήρα ή και άλλα μέτρα στήριξης, όπως η αιμοκάθαρση για αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας. Επιπρόσθετα χρειάζονται μέτρα πρόληψης της βαθιάς φλεβικής θρόμβωσης, του έλκους του πεπτικού συστήματος λόγω στρες και των πληγών που δημιουργούνται στο σώμα του ασθενούς λόγω κατάκλισης.
Τα ποσοστά θνητότητας λόγω σήψης είναι ψηλά. Για τη σήψη ανέρχονται στο 20%, για τη σοβαρή σήψη στο 40% και για το σηψαιμικό σοκ (καταπληξία) πέραν του 60%.
