Ο διαβήτης είναι μια ασθένεια που εξαπλώνεται με ταχύ και απειλητικό ρυθμό παγκοσμίως.

Ο διαβήτης τύπου 1 οφείλεται στην έλλειψη παραγωγής ινσουλίνης από τα κύτταρα τύπου β από τα νησίδια Langerhan's του παγκρέατος, τα οποία καταστρέφονται πλήρως. Πλήττει κυρίως τα παιδιά και τους νέους και διαρκεί για όλη τους τη ζωή.

Ο διαβήτης τύπου 2 πλήττει κυρίως τους υπέρβαρους ενήλικες και οφείλεται αρχικά στην ανθεκτικότητα των κυττάρων στη δράση της ινσουλίνης. Παράλληλα μπορεί να υπάρχει και μια μερική ανεπάρκεια της παραγωγής της ινσουλίνης από το πάγκρεας.

Ο διαβήτης αποτελεί μια σημαντική πηγή νοσηρότητας και θνησιμότητας. Πρόκειται για μια μακροχρόνια ασθένεια, που χρειάζεται μια συνεχή αντιμετώπιση για να αποφευχθούν οι βλάβες που προκαλεί σε πολλά όργανα του σώματος. Τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος πρέπει να διατηρούνται στα φυσιολογικά επίπεδα διότι εάν προκληθούν βλάβες, αυτές είναι συνήθως μη ανατρέψιμες.

Οι θεραπείες που προσφέρονται σήμερα, παρά το γεγονός ότι μπορούν να προσφέρουν τα μέγιστα περιορίζοντας στο ελάχιστο τον κίνδυνο επιπλοκών, εντούτοις είναι δύσκολες και μπορούν να μειώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Το γεγονός αυτό είναι ακόμη πιο έντονο στους ασθενείς με διαβήτη τύπου 1, που όπως έχουμε αναφέρει αρχίζει στην παιδική ηλικία. Για το λόγο αυτό συνεχίζονται με εντατικό ρυθμό οι έρευνες που στόχο έχουν να βρουν νέους τρόπους αποτελεσματικής αντιμετώπισης με λιγότερες δυσκολίες για τους ασθενείς.

Η μεταμόσχευση κυττάρων τύπου β, στο πάγκρεας είναι μια ελκυστική ιδέα. Πράγματι η αντικατάσταση των απολεσθέντων κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη, με νέα κύτταρα μπορεί να λύσει ριζικά το πρόβλημα.

Οι πρώτες προσπάθειες που έγιναν, έκαναν χρήση κυττάρων τύπου β, από δότες. Η μέθοδος αυτή έχει σοβαρά μειονεκτήματα. Το κυριότερο είναι ότι για να αποφευχθεί η απόρριψη του μοσχεύματος, επιβάλλεται να παίρνει ο ασθενής ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.

Τα φάρμακα αυτά μειώνουν την άμυνα του οργανισμού και εμποδίζουν την απόρριψη του μοσχεύματος από τον ξένο δότη. Παράλληλα όμως έχουν κινδύνους. Μειώνοντας την άμυνα, αυξάνουν τον κίνδυνο μολύνσεων. Επιπρόσθετα η μείωση της άμυνας του οργανισμού αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

Η αλλογενής μεταμόσχευση (δηλαδή από δότη) έχει προβλήματα. Για το λόγο αυτό, οι ερευνητές στράφηκαν προς άλλες πηγές κυττάρων τύπου β που είναι ικανά να παράγουν ινσουλίνη.

Τα αρχέγονα κύτταρα του μυελού των οστών είναι ικανά να διαφοροποιηθούν και να μετασχηματισθούν σε σχεδόν οποιαδήποτε άλλη λειτουργική ομάδα κυττάρων του οργανισμού. Η σημαντική αυτή ανακάλυψη έγινε κατά τα τελευταία χρόνια. Ήταν αποτέλεσμα των σημαντικών επιτυχιών και των ανακαλύψεων που επιτεύχθηκαν λόγω των μεταμοσχεύσεων μυελού των οστών σε λευχαιμικούς και άλλους καρκινοπαθείς.

Σήμερα θεωρείται ότι πιθανόν στο σύντομο μέλλον, τα αρχέγονα πολυδύναμα κύτταρα του μυελού των οστών, θα μπορούν να χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία και αντιμετώπιση πολλών ασθενειών που απειλούν τη ζωή ή που προκαλούν βλάβες στον οργανισμό.

Ήδη άρχισαν να δημιουργούνται τράπεζες όπου συλλέγονται τέτοια κύτταρα, είτε από έμβρυα είτε από ενήλικες.

Ποια είναι όμως η σημασία και οι εφαρμογές των αρχεγόνων κυττάρων για την αντιμετώπιση του διαβήτη και ιδιαίτερα για το διαβήτη τύπου 1;

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι αρχέγονα κύτταρα από το μυελό των οστών των διαβητικών ασθενών, μπορούν να διαφοροποιηθούν και να μετεξελιχθούν σε κύτταρα τύπου β του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Σε διάφορες εργαστηριακές δοκιμές, οι επιστήμονες κατάφεραν να τροποποιήσουν τα αρχέγονα κύτταρα από ασθενείς διαβητικούς και να τα ωθήσουν στο να γίνουν κύτταρα τύπου β του παγκρέατος.

Η πρακτική σημασία της ανακάλυψης αυτής, είναι πολύ μεγάλη. Εάν τα κύτταρα αυτά μπορούν να παραχθούν από ένα διαβητικό, να είναι πλήρως λειτουργικά και στη συνέχεια να μεταμοσχευτούν στο πάγκρεας του ίδιου διαβητικού, τότε θα έχουμε τουλάχιστον δύο πολύ θετικά αποτελέσματα.

Αρχικά για το διαβητικό τύπου 1, θα έχουμε καινούργια παραγωγή ινσουλίνης, γεγονός που θα ρυθμίσει την ασθένεια χωρίς πλέον να χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης.

Επιπρόσθετα δεν χρειάζονται ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Επειδή τα κύτταρα προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή, δεν θα υπάρχει ο κίνδυνος της απόρριψης. Έτσι αποφεύγονται πλήρως, οι μεγάλοι κίνδυνοι των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων.

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι προεκτάσεις των θεραπειών με τα αυτόλογα (δηλαδή από τον ίδιο ασθενή) αρχέγονα κύτταρα του μυελού των οστών είναι τεράστιες. Φανταστείτε τα εξαιρετικά πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής για τα τόσα πολλά μικρά παιδιά που πλήττονται καθημερινά από το διαβήτη τύπου 1.

Οι προοπτικές είναι καλές. Όμως βρισκόμαστε στα πειραματικά στάδια. Θα αναμένουμε τις πρώτες κλινικές δοκιμές σε ασθενείς για να δούμε πλέον στην πράξη κατά πόσο επαληθεύονται οι επιστημονικές προβλέψεις.

Μέχρι τότε οι ασθενείς, με διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2, θα πρέπει να εφαρμόζουν με μεγάλη προσοχή τις σύγχρονες θεραπείες που προσφέρονται, διότι αποτελούν σήμερα τον καλύτερο τρόπο προστασίας τους.