Το κάπνισμα είναι η κυριότερη αιτία εκατομμυρίων θανάτων κάθε χρόνο παγκοσμίως που μπορούν να προληφθούν. Ευθύνεται για μια ολοένα αυξανόμενη λίστα διαφόρων μορφών καρκίνου, καρδιοπάθειας, καρδιακής προσβολής, αγγειακών προβλημάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων. 

Ο εθισμός στη νικοτίνη του καπνού μπορεί να συμβεί πολύ εύκολα. Οι καπνιστές που στην ουσία είναι εξαρτημένοι χρήστες νικοτίνης, πολύ δύσκολα μπορούν να απαλλαχθούν από τον εθισμό τους στη νόμιμη αυτή εξαρτησιογόνο ουσία.  

Η νικοτίνη είναι ένας ισχυρός εθιστικός παράγοντας που εισέρχεται άμεσα στον εγκέφαλο. Διεγείρει τα κέντρα ευχαρίστησης του εγκεφάλου. Αυξάνει τη συγκέντρωση της ντοπαμίνης στα κέντρα ευχαρίστησης του εγκεφάλου με αποτέλεσμα να προκαλεί εξάρτηση στους καπνιστές.

Είναι ακριβώς αυτή τη δράση της νικοτίνης που εξουδετερώνει ένα νέο φάρμακο που εγκρίθηκε κατά προτεραιότητα από τη Διεύθυνση Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA, Food and Drug Administration) των Ηνωμένων Πολιτειών το Μάιο του 2006.

Το φάρμακο ονομάζεται varenicline (βαρενικλίνη) και η εμπορική ονομασία είναι Chantix. Πρόκειται για ένα νέο μόριο για το οποίο πιστεύεται ότι οι θετικές του επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία, μπορεί να είναι σημαντικές.

Η βαρενικλίνη επιδρά στις περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται από τη νικοτίνη. Μπορεί να βοηθά αυτούς που θέλουν να απεξαρτηθούν από τη νικοτίνη και το κάπνισμα με βασικά δύο τρόπους.

Ο πρώτος τρόπος είναι με την απάμβλυνση των συμπτωμάτων στη φάση στέρησης της νικοτίνης που συμβαίνει αμέσως μετά τη διακοπή του καπνίσματος. Παρέχει δια της δράσης της λίγα από τα αποτελέσματα της νικοτίνης και έτσι καθιστά τη φάση στέρησης πιο εύκολη για τους χρήστες που διακόπτουν.

Ο δεύτερος τρόπος είναι το μπλοκάρισμα των δράσεων της νικοτίνης σε περίπτωση που ο χρήστης δοκιμάσει να καπνίσει ξανά. Εξουδετερώνοντας τη δραστηριοποίηση των κυκλωμάτων ευχαρίστησης από τη νικοτίνη, εξαφανίζει τους λόγους για τους οποίους ο χρήστης καταφεύγει στο κάπνισμα.

Η βαρενικλίνη δοκιμάσθηκε σε έξη θεραπευτικές δοκιμές που συμπεριέλαβαν συνολικά 3.659 χρόνιους καπνιστές τσιγάρων. Οι πέντε από τις έρευνες αυτές ήσαν τυχαιοποιημένες γεγονός που αυξάνει σημαντικά την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων τους.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το νέο φάρμακο είναι αποτελεσματικό για τη διακοπή του καπνίσματος. Στις δύο από τις πέντε τυχαιοποιημένες έρευνες, η βαρενικλίνη βρέθηκε να έχει καλύτερα αποτελέσματα όχι μόνο από εικονικό φάρμακο (πλασέμπο) αλλά και από το άλλο φάρμακο για τη διακοπή του καπνίσματος που διατίθεται σήμερα τη βουπροπιόνη (Zyban).

Η διάρκεια θεραπείας της βαρενικλίνης σύμφωνα με την έγκριση, είναι 12 εβδομάδες. Οι χρήστες νικοτίνης που διακόπτουν με επιτυχία το κάπνισμα μετά από 12 εβδομάδες θεραπείας, μπορούν να συνεχίσουν το φάρμακο για ακόμη 12 εβδομάδες με στόχο την αύξηση των πιθανοτήτων για μακροχρόνια διακοπή της βλαβερής αυτής συνήθειας.

Οι κυριότερες παρενέργειες της βαρενικλίνης στις θεραπευτικές κλινικές δοκιμές, ήταν αναγούλες, ναυτία, πονοκέφαλος, εμετοί, αύξηση αερίων του εντέρου, αϋπνία, ανώμαλα όνειρα και αλλαγές της γεύσης (δυσγευσία).

Υπολογίζεται ότι η βαρενικλίνη θα είναι σε θέση να βοηθά περισσότερους από 1 στους 5 χρήστες νικοτίνης να διακόπτουν το κάπνισμα.

Πρόκειται για ακόμη ένα αξιόλογο βήμα στην μάχη κατά του καπνίσματος. Τα φάρμακα που αποτελεσματικά δρουν κατά του καπνίσματος, είναι ελάχιστα και η προσθήκη στο θεραπευτικό οπλοστάσιο νέων μορίων που βοηθούν, είναι μια αναγκαία και καλοδεχούμενη εξέλιξη.