Οι νεφροί και η νεφρική λειτουργία απειλούνται από τις ουρολοιμώξεις και την πυελονεφρίτιδα. Η καθυστέρηση στην έναρξη θεραπείας για πυελονεφρίτιδα θεωρείται ως ο σημαντικότερος παράγοντας για την πρόκληση αλλοιώσεων στο νεφρό με αρνητικές συνέπειες για τη νεφρική λειτουργία.
Το γεγονός αυτό, καθιστά τις ουρολοιμώξεις ιδιαίτερα επικίνδυνες σε μικρά παιδιά και βρέφη, διότι η διάγνωση στις ηλικίες αυτές είναι δυσκολότερη. Η καθυστέρηση στην αναγνώριση της μόλυνσης στα παιδιά, είναι αιτία μη έγκαιρης έναρξης της αντιβίωσης. Το αποτέλεσμα είναι τα βακτηρίδια να προκαλούν βλάβες στο νεφρό με ουλές.
Οι ουλώδεις βλάβες των νεφρών σε βρέφη και παιδιά, λόγω μολύνσεων του ουροποιητικού συστήματος, ευθύνονται για αλλοιώσεις στις λειτουργικές δυνατότητες των νεφρών, μείωση του μεγέθους τους, ψηλή πίεση, λευκωματουρία (πρωτεΐνη λευκωματίνη στα ούρα), νεφρική ανεπάρκεια και αυξημένο κίνδυνο για νεφρολιθίαση (πέτρες στους νεφρούς).
Τα σημαντικό αυτό πρόβλημα, εξετάστηκε σε μια ενδιαφέρουσα κλινική έρευνα που διεξήγαγαν γιατροί από το Νοσοκομείο Παίδων Π&Α Κυριακού στην Αθήνα. Οι ερευνητές εξέτασαν με προοδευτικό τρόπο, τη σχέση που έχει ο χρόνος από την έναρξη της μόλυνσης του νεφρού έως τη στιγμή που αρχίζει η θεραπεία με τη δημιουργία φλεγμονωδών αλλοιώσεων οξείας φάσης και στη συνέχεια χρόνιων ουλών στους νεφρούς.
Η χρονική διάρκεια της έρευνας ήταν 5 χρόνια. Συμπεριλήφθηκαν 278 βρέφη ηλικίας από 0,5 έως 12 μηνών που είχαν παρουσιάσει ένα πρώτο επεισόδιο ουρολοίμωξης.
Διεξήχθησαν απεικονιστικές εξετάσεις των νεφρών των παιδιών εντός 1 έως 18 ημερών από την εισαγωγή στο νοσοκομείο. Σε παιδιά στα οποία βρέθηκαν ανωμαλίες στους νεφρικούς ιστούς, έγινε ένα δεύτερο σπινθηρογράφημα DMSA σε χρονικό διάστημα 5 έως 26 μηνών μετά.
Τα ευρήματα των Ελλήνων ερευνητών ήσαν τα ακόλουθα:
- Ο μέσος όρος χρόνου που περνούσε μεταξύ έναρξης της ουρολοίμωξης και της έναρξης της θεραπείας ήταν 2 ημέρες
- Από τα 278 παιδιά, τα 158 (57%), παρουσίαζαν αρχικά φλεγμονώδεις αλλοιώσεις των νεφρών τους
- Από τα παιδιά που είχαν φλεγμονώδεις αλλοιώσεις στο σπινθηρογράφημα των νεφρών τους στα αρχικά στάδια της μόλυνσης, το 51% ανέπτυσσε αργότερα ουλές στους νεφρούς. Στα παιδιά αυτά δεν βρέθηκε να υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση στη συχνότητα δημιουργίας ουλών στους νεφρούς ανάλογα με τον χρόνο έναρξης της θεραπείας τους. Αυτό σημαίνει σύμφωνα με τους ερευνητές ότι εφόσον αρχίσει η μόλυνση των νεφρών, οι ουλές δημιουργούνται ανεξάρτητα από το πότε αρχίζει η θεραπεία
- Σε παιδιά με κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση, οι φλεγμονώδεις αλλαγές κατά την οξεία φάση και στη συνέχεια οι νεφρικές ουλές ήσαν συχνότερες, ιδιαίτερα όταν υπήρχε παλινδρόμηση ψηλού βαθμού. Ωστόσο η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική, γεγονός που δείχνει ότι οι νεφρικές βλάβες μπορεί να δημιουργούνται ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει ή όχι κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση.
Το συμπέρασμα των γιατρών είναι ότι οι ουρολοιμώξεις στα παιδιά, πρέπει να αναγνωρίζονται το ταχύτερο δυνατό, εντός των πρώτων 24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων και αμέσως να αρχίζει η θεραπεία.
Με τον τρόπο αυτό, ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες επέκτασης της ουρολοίμωξης στους νεφρούς κατά την αρχική φάση της νόσου. Ωστόσο εάν επηρεαστούν οι νεφροί από τη μόλυνση και παρουσιάσουν οξεία πυελονεφρίτιδα, η τελική κατάσταση με τις χρόνιες ουλές των νεφρών είναι ανεξάρτητη από το χρόνο έναρξης της αντιβίωσης.
Οι ουρολοιμώξεις στα παιδιά μπορούν να θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο και να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες στο ουροποιητικό τους σύστημα. Για αυτό, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή για τις ουρολοιμώξεις στα παιδιά.
Τα σημεία και συμπτώματα στα παιδιά είναι πιο δύσκολο ν' αναγνωριστούν και σίγουρα παίζει ρόλο η ηλικία του παιδιού για την ανίχνευσή τους. Στα μεγάλα παιδιά, που μπορούν να εκφραστούν, τα συμπτώματα είναι ανάλογα με αυτά των ενηλίκων.
Στα μικρότερα παιδιά όμως και ακόμη περισσότερο σε βρέφη και νεογνά η διάγνωση είναι πιο δύσκολη.
Τα παιδιά αυτά μπορεί να παρουσιάσουν πυρετό, ρίγος, εμετούς, ναυτίες, ανησυχία, παρατεταμένο κλάμα, ανορεξία, ανεπαρκή ανάπτυξη βάρους και ύψους, πόνο στην κοιλιά, πόνο στην πλάτη ή στη λεκάνη και να παραπονεθούν ανάλογα με την ηλικία για πόνο κατά τη διούρηση.