Η εργασία κατά τη νύκτα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου στους ανθρώπους. Αυτό συμβαίνει μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα εργασίας με το σύστημα της νυκτερινής βάρδιας.

Γυναίκες που για πολλά χρόνια εργάζονται τη νύκτα έχουν αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο μαστού και παχέος εντέρου. Οι άντρες που εργάζονται νυκτερινές βάρδιες, έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από καρκίνο του προστάτη.

Οι βαρυσήμαντες αυτές διαπιστώσεις προέρχονται από έρευνες που διεξήγαγε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Η νυκτερινή εργασία παρεμβαίνει στη φυσιολογική διαδικασία του νυκτερινού ύπνου. Επηρεάζει αρνητικά το φυσιολογικό ρολόι του ανθρώπινου οργανισμού που ακολουθεί ένα εικοσιτετράωρο ρυθμό.

1. Μειώνεται η παραγωγή της μελατονίνης (που αποκαλείται επίσης "ορμόνη του σκότους"). Η μελατονίνη έχει μεταξύ άλλων ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες και μπορεί να καταστέλλει την ανάπτυξη καρκίνων. Το φυσικό ή τεχνητό φως, καταστέλλει την παραγωγή μελατονίνης από το οργανισμό.
    
2. Αποδυναμώνεται το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού. Το σύστημα αυτό ευθύνεται για την άμυνα του οργανισμού εναντίον των μολύνσεων και των καρκινικών κυττάρων. Ένας από τους μηχανισμούς που ευθύνονται για την πρόκληση καρκίνου, είναι οι αδυναμίες του ανοσολογικού συστήματος που όταν υπάρχουν δεν του επιτρέπουν να εξουδετερώνει καρκινικά κύτταρα που εμφανίζονται στον οργανισμό
    
3. Ο πολλαπλασιασμός των φυσιολογικών κυττάρων επηρεάζεται αρνητικά διότι αυξάνεται ο κίνδυνος πρόκλησης βλαβών στα γονίδια. Οι βλάβες αυτές των γονίδιων, μπορεί να είναι αιτία γένεσης καρκίνων

Υπολογίζεται ότι μεταξύ 15% και 20% του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, εργάζονται με το σύστημα της βάρδιας. Η νυκτερινή εργασία υπάρχει περισσότερο στους τομείς της υγείας, μεταφορών, επικοινωνιών, ψυχαγωγίας και φιλοξενίας.

Το 1930 οι γιατροί διαπίστωσαν ότι ξαφνικά, τα περιστατικά καρκίνου του μαστού στις γυναίκες στις βιομηχανοποιημένες χώρες άρχισαν να παρουσιάζουν σημαντική αύξηση. Την εποχή εκείνη, είχε εδραιωθεί το σύστημα εργασίας κατα τη νύκτα σε μαζικό επίπεδο. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε ως επιτυχία για τις οικονομίες των ανεπτυγμένων χωρών.

Ωστόσο, ορισμένοι γιατροί συσχέτισαν τα δύο, δηλαδή την αύξηση καρκίνου του μαστού στις γυναίκες και τη νυκτερινή εργασία. Πολλοί άλλοι από διάφορους τομείς, θεώρησαν απίθανο το συσχετισμό αυτό.

Από το 1987 και αργότερα, αυξήθηκε ο αριθμός των επιδημιολογικών ερευνών που έβρισκαν ότι οι γυναίκες που δούλευαν τις νύκτες για πολλά χρόνια ήσαν ιδιαίτερα επιρρεπείς στο να παρουσιάσουν καρκίνο του μαστού. Επίσης άρχισαν να συσσωρεύονται στοιχεία που έδειχναν σχέση μεταξύ νυκτερινής εργασίας και αυξημένου κινδύνου για καρκίνο του προστάτη στους άνδρες. Παράλληλα τα πειραματικά δεδομένα σε ζώα των οποίων ο εικοσιτετράωρος ρυθμός νύκτας και μέρας αλλοιωνόταν, επιβεβαίωναν τη σχέση με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου και νωρίτερο θάνατο. 

Επισημαίνεται ότι η εργασία τη νύκτα θεωρείται ως πιθανός καρκινογόνος παράγοντας διότι προς το παρόν υπάρχει ο συσχετισμός αλλά δεν έχει αποδειχθεί αιτιολογική σχέση. Δεν αποκλείεται ότι άλλοι παράγοντες που συνυπάρχουν με την εργασία της νύκτας να είναι οι αιτίες της αυξημένης συχνότητας καρκίνου.

Για παράδειγμα είναι γνωστό ότι οι εργαζόμενοι με βάρδια τη νύκτα, συχνά έχουν στέρηση ύπνου. Δεν μπορούν την ημέρα να καλύψουν τις χαμένες ώρες ύπνου και έτσι υποφέρουν από αϋπνία.

Η αϋπνία είναι επίσης παράγοντας που συσχετίζεται με αριθμό παθολογικών καταστάσεων. Αδυνατίζει το ανοσολογικό σύστημα που με τη σειρά του μπορεί να καταστεί ανεπαρκές για την καταστολή καρκινικών κυττάρων που εμφανίζονται.

Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να αποφεύγουν τη νυκτερινή εργασία, είναι δυνατόν έως ένα σημείο να προστατευθούν εάν κοιμούνται κατα τη διάρκεια της ημέρας σε ένα πολύ σκοτεινό δωμάτιο. Με το τρόπο αυτό προσφέρουν στον οργανισμό τους την απαραίτητη ισορροπία φωτός και σκότους που χρειάζεται το σώμα τους.