Οι άνθρωποι που φροντίζουν ένα άρρωστο συγγενή τους που μπορεί να είναι το παιδί, ο γονιός ή ένα άλλο συγγενικό τους πρόσωπο, μπορεί να αντιμετωπίζουν σημαντικά συναισθηματικά, σωματικά, οικογενειακά και οικονομικά προβλήματα.

Η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή, με τα δικά της χαρακτηριστικά. Εκτός από τους ανθρώπους για τους οποίους η φροντίδα για ένα ασθενή συγγενή τους είναι μια εξαντλητική δοκιμασία από πολλές απόψεις, υπάρχουν και άλλοι για τους οποίους η εμπειρία αυτή τους επιτρέπει να νιώθουν ότι η ζωή τους έχει μεγαλύτερο νόημα, να λειτουργούν και να αισθάνονται καλύτερα.

Οποιαδήποτε όμως και εάν είναι η επιμέρους περίπτωση όσον αφορά στο πως βιώνει ο καθένας και η κάθε οικογένεια μια τέτοια κατάσταση, ο αριθμός των ατόμων που φροντίζουν άρρωστους συγγενείς τους αυξάνεται σημαντικά.

Στοιχεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες για το πρόβλημα δείχνουν ότι περισσότερο από 16% του πληθυσμού, δηλαδή περισσότεροι από 50 εκατομμύρια άνθρωποι, προσφέρουν φροντίδα για ένα μέλος της οικογένειας τους ή κάποιο φιλικό πρόσωπο που είναι άρρωστο, ανάπηρο ή σε προχωρημένη ηλικία.

Στην εποχή μας οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και η πρόοδος της ιατρικής επιτρέπει την επιβίωση ανθρώπων που παλαιότερα πέθαιναν λόγω σοβαρών ασθενειών. Οι άνθρωποι αυτοί στις πλείστες περιπτώσεις, παρουσιάζουν χρόνια προβλήματα της υγείας τους που απαιτούν μεγάλη φροντίδα.

Πολλά άτομα που φροντίζουν τους συγγενείς τους, έχουν επιπρόσθετα οι ίδιοι μια απαιτητική επαγγελματική απασχόληση, πολλές υποχρεώσεις και ευθύνες. Επίσης τα άτομα αυτά, συνήθως δεν είναι νεαρής ηλικίας, ως επί το πλείστον γυναίκες και το στρες που βιώνουν λόγω του ότι πρέπει να φροντίζουν άλλους, τα οδηγεί στο να παραμελούν τη δική τους υγεία και τις ψυχολογικές τους ανάγκες.

Πρέπει να αντιμετωπίζουν τις αβεβαιότητες για το μέλλον του αγαπημένου τους προσώπου που φροντίζουν και παράλληλα βιώνουν τη λύπη και συναισθηματική καταπόνηση για αυτά που του συμβαίνουν.

Βλέπουμε λοιπόν ότι τα άτομα που φροντίζουν άρρωστους συγγενείς τους χρειάζονται προσοχή, φροντίδα και καθοδήγηση. Πρέπει βέβαια να τονίσουμε ότι μόνο πρόσφατα η ιατρική και επιστημονική κοινότητα, έχει στρέψει την προσοχή της προς αυτό το θέμα. Έτσι οι γνώσεις, τα δεδομένα, η ενημερότητα για το αυξανόμενο αυτό κοινωνικό πρόβλημα και οι τρόποι αντιμετώπισης του, χρειάζονται ανάπτυξη.

Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι πολλοί άνθρωποι που φροντίζουν συγγενείς τους, παρουσιάζουν σωματική και ψυχολογική εξουθένωση, οικονομικές δυσκολίες και το 66% είχαν πρόβλημα αϋπνίας.

Η παροχή φροντίδας σε άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας που ζουν περισσότερα χρόνια και που κάποτε αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο του τέλους της ζωής τους, κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι μια δύσκολη υπόθεση με πολλές επιμέρους πτυχές σε διάφορους τομείς.

Για αυτό τα κοινωνικά συστήματα υγείας και μέριμνας, έχουν να λύσουν ένα δύσκολο άλλα όχι επαρκώς γνωστό πρόβλημα που είναι η στήριξη και φροντίδα αυτών που φροντίζουν άρρωστους συγγενείς τους. Για να στηριχθούν τα άτομα αυτά, χρειάζονται μακροχρόνια προγράμματα σε διάφορους τομείς που να αντιμετωπίζουν την ποικιλία των αναγκών και των προβλημάτων που συναντούν στο δύσκολο έργο τους.

Είναι βέβαιο ότι οι στρατηγικές των προγραμμάτων στήριξης αυτών που φροντίζουν, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους, την ηλικία τους, το φύλο τους, την προσωπική και οικογενειακή τους κατάσταση όπως επίσης και τα προβλήματα των άρρωστων συγγενών τους για τα οποία έχουν αναλάβει το δύσκολο έργο της μακροχρόνιας φροντίδας τους.

Στην προσπάθεια καλύτερης διαφώτισης και στήριξης των ανθρώπων που φροντίζουν άλλους με χρόνια νοσήματα, η δημιουργία ομάδων αλληλοβοήθειας με άλλα άτομα που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Σε τέτοιες ομάδες συζητούνται οι προσωπικές εμπειρίες και βιώματα, προβλήματα όπως η συμπεριφορά των ασθενών με χρόνιο πρόβλημα υγείας, η εξέλιξη των σχέσεων με το αγαπημένο πρόσωπο που λαμβάνει τη φροντίδα, τα αισθήματα κατάθλιψης που νιώθουν, ο φόβος απώλειας του αγαπημένου προσώπου και άλλα ζητήματα πρακτικής φύσης.

Στις ομάδες αυτές με την καθοδήγηση ειδικά εκπαιδευμένου ψυχολόγου, μπορεί να γίνεται και θεραπεία ή εκμάθηση τρόπων χαλάρωσης για την καθημερινή ζωή.

Τα προγράμματα στήριξης και οι ομάδες αλληλοβοήθειας για τα άτομα που φροντίζουν άρρωστους συγγενείς τους, αποβαίνουν εξαιρετικά χρήσιμα για την καταπολέμηση του στρες που βιώνουν, για το ανοσολογικό τους σύστημα, για την υγεία τους γενικότερα όπως επίσης και για τους ασθενείς με χρόνιο νόσημα που φροντίζουν.

Για τα άτομα που φροντίζουν παιδιά με χρόνια πάθηση, υπάρχουν προβλήματα ανάλογα με αυτά που αντιμετωπίζουν όσοι φροντίζουν ενήλικες με χρόνια ασθένεια. Σε αρκετές περιπτώσεις, αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο ότι η περίοδος παροχής φροντίδας θα είναι ιδιαίτερα μακροχρόνια.

Σε έρευνα που έγινε σε οικογένειες παιδιών ηλικίας 6 έως 16 ετών που έπασχαν από εγκεφαλική παράλυση, βρέθηκε ότι αυτοί που φρόντιζαν τα παιδιά παρουσίαζαν ένα πολύ ψηλό επίπεδο στρες. Παράλληλα το 33% από αυτούς είχαν 3 ή περισσότερα προβλήματα της σωματικής τους υγείας από όλο τα φάσμα των ασθενειών.

Άλλες έρευνες έδειξαν ότι τα προγράμματα στήριξης των οικογενειών αυτών και η καλύτερη λειτουργικότητα τους, αυξάνουν τη συνολική ικανοποίηση των γονιών, μειώνουν το στρες που βιώνουν και βελτιώνουν τη συναισθηματική τους υγεία.

Είναι σημαντικό, αυτοί που φροντίζουν άρρωστους συγγενείς τους, να ζητούν βοήθεια για να αντεπεξέρχονται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Πρέπει να χρησιμοποιούν οποιαδήποτε ευκαιρία ή υπηρεσία που τους προσφέρεται από το σύστημα κοινωνικής μέριμνας. Δεν πρέπει να αμελούν τους εαυτούς τους, να παίρνουν ελεύθερο χρόνο για ξεκούραση, να εστιάζονται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχει το αγαπημένο τους πρόσωπο, ιδιαίτερα όταν έρχονται δύσκολες στιγμές και να αισθάνονται περήφανοι για τις λύσεις και ευτυχία που προσφέρουν.

Τελειώνοντας θέλουμε να τονίσουμε το πόσο σημαντικό είναι να στηρίζουμε, να βοηθούμε με κάθε τρόπο αυτούς που φροντίζουν άρρωστους συγγενείς τους, παιδιά ή ενήλικες.

Ο αριθμός αυτών που φροντίζουν άλλους στο σπίτι, στην οικογένεια, στην κοινότητα θα αυξάνεται και απαιτείται καλύτερη μελέτη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν όπως επίσης και βελτιωμένα προγράμματα στήριξης τους από την κοινωνία.