Οι γιατροί μπορούν να παρέχουν υψηλής ποιότητας περίθαλψη, ακολουθώντας με επαγγελματισμό τις αρχές της ιατρικής βάσει αποδείξεων.

Οι συμβουλές τους και οι θεραπείες που συστήνουν, πρέπει να πηγάζουν από ισχυρά στοιχεία που τεκμηριώνουν τη χρησιμότητα, ωφελιμότητα και ασφάλεια τους.

Στα πλαίσια αυτού του σκεπτικού, το σώμα ιατρών των Ηνωμένων Πολιτειών με την επωνυμία National Physicians Alliance (Εθνική Συμμαχία Ιατρών), δημιούργησε ένα πρόγραμμα με στόχο να βοηθά τους γιατρούς να λαμβάνουν καλές κλινικές αποφάσεις για τους ασθενείς τους στις καθημερινές τους δραστηριότητες ("Promoting Good Stewardship in Clinical Practice").

Σε μια πρωτότυπη εργασία, στα πλαίσια του εν λόγω προγράμματος, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων σε συνεργασία με 255 γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων, προσπάθησαν να αναγνωρίσουν τομείς, στους οποίους πιο καλές κλινικές αποφάσεις θα μπορούσαν, να αποφέρουν πολλά για όλους.

Ας δούμε λοιπόν, όπως δημοσιεύτηκαν, τις προτεραιότητες και τις συστάσεις που στόχο έχουν να βελτιώσουν το επίπεδο φροντίδας προς τους ασθενείς και ταυτόχρονα να εξαλείφουν αχρείαστες εξετάσεις, θεραπείες και έξοδα. 

1. Μην ζητάτε υπερβολικά, απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφίες, μαγνητική ή αξονική τομογραφία)

Μην ζητάτε να γίνονται απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακτινογραφία, μαγνητική ή αξονική τομογραφία (MRI, CT scαn) σε ασθενείς με πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 εβδομάδων από την έναρξη των ενοχλήσεων.

Να ζητάτε τις εν λόγω απεικονιστικές εξετάσεις, στο αρχικό αυτό χρονικό διάστημα, μόνο όταν υπάρχουν ανησυχητικά σημεία, που εγείρουν υποψίες ότι δυνατόν να υπάρχει βλάβη στο νωτιαίο μυελό, νευροπάθεια με ατροφία μυών, συμπίεση νωτιαίου μυελού, οστεομυελίτιδα ή άλλη σοβαρή πάθηση του κεντρικού νευρικού συστήματος ή της σπονδυλικής στήλης.

Ο πόνος του κάτω μέρους της ράχης, είναι η πέμπτη συχνότερη αιτία επισκέψεων, σε όλους τους γιατρούς. Οι απεικονιστικές εξετάσεις πριν από τις πρώτες 6 εβδομάδες, δεν βελτιώνουν την εξέλιξη των ασθενών αλλά αυξάνουν το κόστος της περίθαλψης 

2. Μην υπερβάλλετε με τις αναλύσεις αίματος

Μην ζητάτε να γίνονται αναλύσεις αίματος (γενική αίματος, βιοχημικός ή άλλος έλεγχος) και αναλύσεις ούρων σε ενήλικες που δεν έχουν συμπτώματα και είναι υγιείς.

Μόνο οι αναλύσεις για έλεγχο των λιπιδίων αίματος αποδίδουν σημαντικά θετικά αποτελέσματα, μεταξύ ασυμπτωματικών ασθενών. Επίσης να ελέγχονται, για ανίχνευση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ασυμπτωματικοί ενήλικες που έχουν ψηλή πίεση.    

3. Μην ζητάτε υπερβολικά πολλές καρδιακές εξετάσεις

Μην κάνετε σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με χαμηλό κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, ηλεκτροκαρδιογράφημα ή άλλο καρδιακό τεστ ανίχνευσης κάθε χρόνο.

Υπάρχουν μόνο λίγα στοιχεία που στηρίζουν τη θέση ότι βελτιώνει την πρόγνωση, η ανίχνευση της στεφανιαίας νόσου της καρδίας, σε ασυμπτωματικούς, χαμηλού κινδύνου ασθενείς. Επιπλέον, τα λανθασμένα θετικά αποτελέσματα τέτοιων τεστ, μπορεί να δημιουργούν προβλήματα στους ασθενείς εξαιτίας του ότι οδηγούν σε επεμβατικές διαδικασίες, περιττές θεραπείες και λανθασμένες διαγνώσεις.          

4. Χρησιμοποιείτε γενόσημες στατίνες

Οι στατίνες είναι εξαιρετικά φάρμακα, με λίγες παρενέργειες, τα οποία είναι πολύ αποτελεσματικά για να μειώνουν την κακή χοληστερόλη LDL στο αίμα. Υπάρχουν οι πρωτότυπες και οι γενόσημες στατίνες.

Οι πρωτότυπες στατίνες είναι τα φαρμακευτικά σκευάσματα, που μελετήθηκαν και αναπτύχθηκαν από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Μετά την έγκριση τους, οι εταιρίες που τις ανέπτυξαν, έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα σύνθεσης και πώλησης τους για 20 περίπου χρόνια.

Μετά την παρέλευση των 20 ετών, επιτρέπεται και σε άλλες εταιρείες, να συνθέτουν και να εμπορεύονται το πρωτότυπο φάρμακο. Τα φάρμακα αυτά, ονομάζονται γενότυπες στατίνες και είναι πιο φθηνές.

Όταν αρχίζετε μια θεραπεία για μείωση της χοληστερόλης, χρησιμοποιείτε μόνο γενότυπες στατίνες. Όλες οι στατίνες είναι αποτελεσματικές για τη μείωση της θνησιμότητας, των καρδιακών προσβολών και τα εγκεφαλικά επεισόδια, όταν η δόση τους προσαρμόζεται για να γίνεται αποτελεσματική μείωση της κακής χοληστερόλης LDL.

Οι γιατροί να χρησιμοποιούν τις πιο ακριβές νεότερες και πρωτότυπες στατίνες μόνο όταν οι γενόσημες στατίνες προκαλούν παρενέργειες ή όταν δεν επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.   

5. Περιορίστε τις εξετάσεις οστικής πυκνότητας σε ηλικιωμένους ασθενείς, όταν γίνεται

Να μην χρησιμοποιείτε την ειδική ακτινολογική εξέταση οστικής πυκνομετρίας DEXA (Dual Energy X-ray Absorptiometry) για ανίχνευση της οστεοπόρωσης, σε γυναίκες κάτω των 65 ετών ή άνδρες κάτω των 70 ετών, που δεν έχουν παράγοντες κινδύνου για τη νόσο.

Η εξέταση πυκνομετρίας DEXA είναι μέτρηση της οστικής πυκνότητας. Χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και θεραπεία της οστεοπόρωσης.

Η σχέση κόστος προς όφελος, δεν είναι καλή σε νέους, χαμηλού κινδύνου ασθενείς και γι' αυτό δεν συστήνεται να γίνεται συστηματικά. Αντίθετα, σε πιο ηλικιωμένους το κόστος αξίζει το όφελος.

Οι παράγοντες που βάζουν τους ασθενείς σε ομάδες υψηλού κινδύνου για οστεοπόρωση, είναι τα κατάγματα μετά την ηλικία των 50 ετών, οι παρατεταμένες θεραπείες με κορτικοστεροειδή φάρμακα, η ανεπαρκής σε ασβέστιο ή βιταμίνη D διατροφή, το κάπνισμα, ο αλκοολισμός και το πολύ λεπτό και μικρό σώμα.