Η αύξηση της ηλικίας των οδηγών αυτοκινήτων, φέρνει αναπόφευκτα μαζί της και απώλειες των σωματικών και πνευματικών δεξιοτήτων.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις για την οδήγηση και τι μπορούμε να κάνουμε για να οδηγούμε όσο το δυνατό περισσότερο με ασφάλεια;

Οι αλλαγές στην όραση και στο χρόνο αντίδρασης μπορούν να επηρεάζουν την ασφάλεια στο δρόμο των ηλικιωμένων οδηγών. Στους ηλικιωμένους οδηγούς παρατηρούνται περισσότερα δυστυχήματα από ότι στους οδηγούς που βρίσκονται στα 40 τους.

Υπάρχουν όμως πράγματα που οι ηλικιωμένοι οδηγοί μπορούν να κάνουν για να συνεχίζουν να οδηγούν όσο το δυνατό περισσότερο με ασφάλεια.

Μετά την ηλικία των 40, η όραση υφίσταται αλλαγές που συνήθως δεν είναι προς το καλύτερο. Ο φακός του ματιού χάνει τη δυνατότητα του να εστιάζει γρήγορα, η περιφερική όραση μειώνεται και ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του ματιού γίνεται λιγότερο ευαίσθητος στο φως.

Ένας οδηγός των 60 χρονών, χρειάζεται 3 φορές περισσότερο φως για να βλέπει τόσο καλά όσο ένας έφηβος. Θα χρειασθεί επίσης το διπλάσιο χρόνο από ένα έφηβο για να προσαρμόσει την όραση του από το φως στο σκοτάδι.

Το 90% των αποφάσεων που λαμβάνονται όταν οδηγούμε, βασίζονται σε πληροφορίες που συλλέγονται από τα μάτια. Για αυτό η καλή όραση έχει κρίσιμη σημασία για την ασφαλή οδήγηση.

Έτσι οι οδηγοί αλλά ακόμη περισσότερο οι ηλικιωμένοι οδηγοί είναι καλό να θυμούνται πάντοτε και να κάνουν τα ακόλουθα:

1. Να πηγαίνουν τακτικά στον οφθαλμίατρο για εξέταση των ματιών τους. Το ελάχιστο είναι 1 φορά κάθε δύο χρόνια αλλά συχνότερα εάν έχουν διαπιστωθεί αλλαγές στα μάτια ή στην όραση τους. Πολλές παθήσεις των ματιών μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά ή ακόμη να επιβραδυνθεί η επιδείνωση τους εάν ανιχνευτούν έγκαιρα. Επίσης στους ηλικιωμένους, ο καταρράκτης είναι συχνός και μπορεί να αντιμετωπισθεί επιτυχώς με χειρουργική επέμβαση
    
2. Εάν διαπιστώσουν προβλήματα της όρασης τους τη νύκτα, είναι προτιμότερο να περιορίζονται στο να οδηγούν μόνο την ημέρα
    
3. Η μείωση της περιφερικής όρασης μπορεί να αντιμετωπισθεί με το να γυρίζουν συχνότερα το κεφάλι τους για να βλέπουν καλύτερα προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση
    
4. Τα καθρεφτάκια του αυτοκινήτου όπως επίσης και οι επιφάνειες όλων των γυαλιών, πρέπει να διατηρούνται όσο το δυνατό πιο καθαρά για να μην δημιουργούν πρόσθετα εμπόδια στην όραση τους
    
5. Είναι καλό να τοποθετούν ένα μεγαλύτερο καθρεφτάκι για να βλέπουν προς τα πίσω έτσι ώστε να αυξάνουν το πεδίο όρασης τους
    
6. Να προσπαθούν να κοιτάζουν με προσοχή μπροστά τους, χωρίς περισπασμό που να μειώνει την προσοχή τους, ακόμη πιο μακριά από το προπορευόμενο όχημα. Έτσι μπορούν να ανιχνεύουν κινδύνους έγκαιρα

Πνευματικές και γνωσιακές ικανότητες

Παρά το γεγονός ότι οι πολλοί ηλικιωμένοι μπορεί να είναι εξίσου οξυδερκείς όσο οι νέοι, εντούτοις ο χρόνος που χρειάζονται για να αντιδράσουν είναι μεγαλύτερος. Η αύξηση της ηλικίας μεγαλώνει το χρόνο που χρειάζεται ο εγκέφαλος για να επεξεργάζεται τις πληροφορίες και τον κάνει πιο ευάλωτο στους περισπασμούς.

Όταν οδηγούμε, η αντίδραση μας βασίζεται σε τρία πράγματα: Την αντίληψη, την απόφαση και τη δράση. Στους ηλικιωμένους το κάθε στάδιο χρειάζεται περισσότερο χρόνο. Κάποτε χρειάζεται τόσος χρόνος, που η κατάσταση καθίσταται επικίνδυνη.

Μερικοί τρόποι για αντιμετώπιση της φυσικής εξέλιξης που μας κάνει να χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για αντιδράσουμε, είναι:

1. Περισσότερος χώρος μπροστά από το αυτοκίνητο: Η διατήρηση μεγαλύτερης απόστασης από το προπορευόμενο αυτοκίνητο, επιτρέπει μεγαλύτερο χρόνο αντίδρασης σε περίπτωση προβλήματος
    
2. Μεγαλύτερη προσοχή στις στροφές ιδιαίτερα όταν αυτές πρέπει να γίνονται προς την απέναντι πλευρά του δρόμου. Σε τέτοιες στροφές χρειάζεται προσοχή για την ταχύτητα των αυτοκινήτων που έρχονται από την άλλη πλευρά του δρόμου και για πεζούς που τυχόν θα σταυρώνουν το δρόμο εκείνη τη στιγμή υποχρεώνοντας έτσι τον οδηγό να σταματήσει κατά τη στροφή
    
3. Είναι καλό να αποφεύγονται όλα όσα μπορούν να προκαλούν περισπασμό με μείωση της προσοχής του ηλικιωμένου οδηγού όπως το ραδιόφωνο ή το κινητό τηλέφωνο. Οι επιβάτες στο αυτοκίνητο δεν πρέπει να του αποσπούν την προσοχή και εάν το κάνουν τότε ο ηλικιωμένος οδηγός πρέπει να τους λέει ότι κάνοντας αυτό μειώνουν την ασφάλεια όλων
    
4. Καλή γνώση του δρομολογίου: Ο ηλικιωμένος οδηγός πρέπει να μελετά καλά το δρομολόγιο του πριν ξεκινήσει και να ξέρει ακριβώς που θα πρέπει να πάει και που θα στρίψει στα σταυροδρόμια. Έτσι δεν πρέπει να παίρνει την τελευταία στιγμή δύσκολες αποφάσεις για το που πρέπει να πάει μειώνοντας έτσι την προσοχή του για τους άλλους κινδύνους που συνεχώς καραδοκούν στους δρόμους
    
5. Εάν σε ορισμένους δρόμους ο ηλικιωμένος δυσκολεύεται, είναι προτιμότερο να διαλέγει δρομολόγια στα οποία νιώθει μεγαλύτερη σιγουριά. Επίσης εάν στις ώρες αιχμής νιώθει άβολα και ένταση, είναι προτιμότερο να περιορίζει την οδήγηση του σε ώρες πιο ήσυχες

Η σωματική κατάσταση

Η οδήγηση είναι μια σωματική δραστηριότητα. Ο οδηγός που δεν ασκείται ή που δεν είναι σε καλή σωματική κατάσταση, μπορεί να μην έχει τη δύναμη, την ευκαμψία και το συντονισμό που απαιτείται για τον ασφαλή χειρισμό ενός οχήματος. Μπορεί να ακούγεται παράξενο αλλά το καθημερινό γρήγορο περπάτημα, συμβάλλει στο να γίνετε καλύτεροι οδηγοί.

Τι μπορούν οι ηλικιωμένοι να κάνουν για να είναι σε καλύτερη σωματική κατάσταση, γεγονός που θα τους επιτρέπει να οδηγούν καλύτερα και ασφαλέστερα;

1. Περπάτημα τουλάχιστον για 20 λεπτά κάθε μέρα για 5 μέρες της εβδομάδας ή μια άλλη ισοδύναμη σωματική δραστηριότητα. Η κηπουρική, το γκόλφ, το τένις και άλλα σπορ βοηθούν στη διατήρηση καλής σωματικής κατάστασης
    
2. Πνευματική άσκηση: Κάθε μορφή πνευματικής άσκησης, από σταυρόλεξα μέχρι παζλ, συμβάλλουν στη διατήρηση των νοητικών δεξιοτήτων και της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων, γεγονός που μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο κατά την οδήγηση. Η εκμάθηση νέων πραγμάτων, η απόκτηση νέων δεξιοτήτων, τα χόμπι βοηθούν με τον ίδιο τρόπο

Φάρμακα

Υπάρχουν φάρμακα που επηρεάζουν την οδήγηση λόγω του ότι μπορεί να φέρνουν ζαλάδα ή να μειώνουν την προσοχή. Υπάρχουν ακόμη φάρμακα που μπορούν να αγοραστούν χωρίς ιατρική συνταγή που έχουν ανάλογες αρνητικές για την οδήγηση επιδράσεις.

Φάρμακα που ανήκουν στην κατηγορία των ηρεμιστικών, υπνωτικών, παυσίπονων, αντικαταθλιπτικών, αντιβηχικών, αντιαλλεργικών και αποσυμφορητικών, είναι από αυτά που χρησιμοποιούνται το περισσότερο και έχουν κινδύνους για την οδήγηση.

Είναι πολύ σημαντικό οποιοσδήποτε λαμβάνει ένα φάρμακο και ακόμη περισσότερο εάν είναι ηλικιωμένος, να ξέρει ότι λήψη φαρμάκων ή άλλων ουσιών και οδήγηση, μπορεί να είναι ένας πολύ επικίνδυνος συνδυασμός.

Εάν η λήψη φαρμάκων ή άλλων ουσιών θεωρείται απαραίτητη, τότε ο οδηγός πρέπει να ρωτά το γιατρό του για τυχόν επιδράσεις. Επίσης είναι καλό να διαβάζει και το ενημερωτικό σημείωμα που συνήθως υπάρχει μαζί με το φάρμακο για να δει εάν αναγράφεται ότι η οδήγηση είναι επικίνδυνη όταν λαμβάνεται η συγκεκριμένη ουσία ή φάρμακο.

Εκτός από το γιατρό, ο ηλικιωμένος μπορεί επίσης να ρωτά και το φαρμακοποιό του. Όταν πρόκειται να σταματήσει να παίρνει ένα φάρμακο είναι επίσης σημαντικό ο ηλικιωμένος να ρωτά το γιατρό του.

Κατά την οδήγηση, η λήψη αλκοόλ από μόνη της ή όταν λαμβάνονται ταυτόχρονα φάρμακα, είναι επικίνδυνη για τους ηλικιωμένους και πρέπει να αποφεύγεται.

Όταν για πρώτη φορά ο ηλικιωμένος οδηγός αρχίζει να παίρνει ένα φάρμακο, είναι καλό να αποφεύγει να οδηγά διότι οι παρενέργειες μπορεί να είναι χειρότερες αρχικά και μετά από παρέλευση μερικών ημερών ο οργανισμός να προσαρμόζεται.

Εάν ένα φάρμακο προκαλεί υπνηλία ή αποπροσανατολισμό, τότε η οδήγηση πρέπει να αποφεύγεται.

Πότε πρέπει ένας ηλικιωμένος οδηγός να σταματά την οδήγηση;

Η χρονολογική ηλικία ενός οδηγού, δεν είναι από μόνη της καλός δείκτης της ικανότητας οδήγησης.

Ορισμένα σημεία μπορούν να δείχνουν ότι η ικανότητα ασφαλούς οδήγησης είναι μειωμένη:

1. Όταν συμβούν μια σειρά από μικρά ατυχήματα ή παραλίγο σοβαρές συγκρούσεις
    
2. Σκέψεις του ηλικιωμένου ότι πλέον δεν είναι σε θέση να συγκεντρώνεται ικανοποιητικά
    
3. Δυσκολίες ανάγνωσης των συνήθων οδικών σημάτων
    
4. Όταν ο οδηγός χάνεται σε γνωστούς του δρόμους
    
5. Όταν οι άλλοι οδηγοί κορνάρουν συχνά στον ηλικιωμένο οδηγό
    
6. Όταν οι φίλοι, η οικογένεια ή η αστυνομία κάνουν αρνητικά σχόλια για την ποιότητα της οδήγησης

Αυτογνωσία: Η γνώση των ορίων

Το να είναι κάποιος καλός οδηγός που προσφέρει ασφάλεια σε όλους, είναι περισσότερο από το να μην εμπλέκεται σε δυστυχήματα. Σημαίνει επίσης να είναι προσεκτικός στην κατάσταση των δρόμων και να κατανοεί τις αλλαγές που του επέρχονται λόγω ηλικίας.

Συμπερασματικά θα τονίσουμε ότι λίγες απλές αλλαγές και προσαρμογές, είναι σε θέση να βελτιώνουν σημαντικά την ασφάλεια και να προστατεύουν τον ίδιο τον οδηγό και τους άλλους που βρίσκονται στο περιβάλλον του από θανατηφόρες συγκρούσεις.