Ο ρόλος της κληρονομικότητας και της ανατροφής στη συμπεριφορά των παιδιών είναι ζήτημα, που έχει συχνά απασχολήσει τόσο τους γονείς όσο και την επιστημονική κοινότητα.

Τα γονίδια έχουν σημαντική επίδραση στο πόσο ευγενικοί και κοινωνικά υπεύθυνοι μπορεί να είναι οι άνθρωποι. Όμως και η ανατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα.

Οι περιπτώσεις διδύμων αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία για τη συγκριτική μελέτη της συμβολής του κληρονομικού υλικού από τη μια και της ανατροφής από την άλλη στην ανάπτυξη διαφόρων χαρακτηριστικών της ανθρώπινης προσωπικότητας.

Οι πανομοιότυποι δίδυμοι έχουν 100% τα ίδια γονίδια. Οι δίδυμοι αυτοί ονομάζονται μονοζυγωτικοί, διότι προέρχονται από τη διαίρεση ενός μοναδικού ωαρίου το οποίο γονιμοποιήθηκε από ένα σπερματοζωάριο και έτσι έχουν ακριβώς το ίδιο γενετικό υλικό.

Οι διαφορές μεταξύ των μονοζυγωτικών διδύμων βοηθούν στην κατανόηση της συμβολής της ανατροφής στην ανάπτυξη της προσωπικότητας δεδομένου ότι το γενετικό υλικό είναι πανομοιότυπο.

Σε έρευνα που έγινε στον Καναδά σε 322 ζεύγη διδύμων φάνηκε ότι τα γονίδια ευθύνονται για το 42% της κοινωνικά υπεύθυνης συμπεριφοράς που περιλαμβάνει χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η τήρηση υποσχέσεων, η διεκπεραίωση υποχρεώσεων και η συμμετοχή σε ψηφοφορία.

Παλαιότερες έρευνες είχαν δείξει ότι η αντικοινωνική συμπεριφορά και η εγκληματικότητα έχουν σχέση με τα γονίδια που κληρονομεί ο κάθε άνθρωπος.

Το οικογενειακό περιβάλλον φάνηκε να είναι υπεύθυνο για το 23% της καλοσύνης και είχε σχέση με τους τρόπους των γονιών, τις εργασίες τους και τις πολιτισμικές επιδράσεις.

Οι γυναίκες βρέθηκαν να έχουν ψηλότερο βαθμό κοινωνικής ευθύνης σε σύγκριση με τους άνδρες. Στους άνδρες η κληρονομικότητα παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην κοινωνική συμπεριφορά παρά στις γυναίκες.

Ο ρόλος των γονιών έχει μεγαλύτερη επίδραση όσον αφορά στην κοινωνική ευθύνη των γυναικών παρά στους άνδρες. Κατά κάποιο τρόπο οι γονείς δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην ανάπτυξη καλύτερης κοινωνικής μόρφωσης και συμπεριφοράς στις κόρες παρά στους γιους τους.

Είναι πιθανόν ότι η επιρροή του οικογενειακού περιβάλλοντος επηρεάζει τα παιδιά κυρίως κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Αργότερα, το περιβάλλον στο οποίο υποβάλλονται οι δίδυμοι και τα άλλα παιδιά διαφοροποιείται. 

Στην ηλικία των 7 ετών το κοινό περιβάλλον ακόμη και για τους μονοζυγοτικούς δίδυμους μειώνεται σημαντικά. Το γεγονός αυτό επιτρέπει να φαίνονται καλύτερα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που εκδηλώνονται λόγω γενετικού υλικού.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των Καναδών ερευνητών, στους δίδυμους, το 42% των διαφοροποιήσεων των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας οφείλεται στα γονίδια, το 23% στο κοινό περιβάλλον που τους επηρέασε και το υπόλοιπο στο μη κοινό περιβάλλον τους. Στο ρόλο των γονιδίων πρέπει να προσθέσουμε και το ότι επηρεάζουν πολύ έντονα το δείκτη νοημοσύνης. Τα γονίδια επηρεάζουν πολύ το πώς και πόσο θα αναπτυχθούν ορισμένα μέρη του εγκεφάλου μας.

Τα μέρη του εγκέφαλου, που επηρεάζονται το περισσότερο από τα γονίδια όσον αφορά στην ανάπτυξη τους είναι εκείνα που ρυθμίζουν τις γνωστικές ικανότητες. Και είναι ακριβώς αυτά που σχετίζονται άμεσα με το δείκτη νοημοσύνης.

Στους μονοζυγοτικούς δίδυμους έρευνες με μαγνητική τομογραφία έδειξαν ότι τα μέρη του εγκεφάλου που σχετίζονται με το δείκτη νοημοσύνης, αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο.

Συμπερασματικά βλέπουμε, ότι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας επηρεάζονται από τα γονίδια και από το περιβάλλον δηλαδή τους γονιούς, την οικογένεια, ενήλικες που αναλαμβάνουν τα παιδιά και από τις πολιτισμικές επιδράσεις.

Τα γονίδια που φέρει ο καθένας μας επηρεάζουν τον τρόπο και βαθμό ανάπτυξης του εγκεφάλου μας και επηρεάζουν σημαντικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η ευγένεια, η καλοσύνη και η κοινωνικά υπεύθυνη συμπεριφορά.