Η οστεοπόρωση είναι ασθένεια στην οποία τα κόκαλα γίνονται εύθραυστα λόγω απώλειας οστικής μάζας. 

Στους ασθενείς με οστεοπόρωση αυξάνεται ο κίνδυνος καταγμάτων.

Τα κατάγματα αυτά συμβαίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα στους καρπούς, στη σπονδυλική στήλη και στις αρθρώσεις των γοφών (κατ΄ισχίον αρθρώσεις).

Στην οστεοπενία η απώλεια οστικής μάζας είναι λιγότερη από ότι στην οστεοπόρωση και ο κίνδυνος καταγμάτων είναι απομακρυσμένος. Οι ασθενείς που παρουσιάζουν οστεοπενία κινδυνεύουν να πάθουν οστεοπόρωση και  είναι πολύ περισσότεροι από ότι οι ασθενείς με οστεοπόρωση.

Η οστεοπόρωση μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Είναι πολύ πιο συνήθης σε γυναίκες. Το 80% των ασθενών που πάσχουν από οστεοπόρωση είναι γυναίκες.

Εκτιμάται ότι 1 σε κάθε 2 γυναίκες και 1 σε κάθε 4 άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών θα παρουσιάσουν στη ζωή τους κάταγμα λόγω οστεοπόρωσης.

Αιτίες της οστεοπόρωσης

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για απώλεια οστικής μάζας και οστεοπόρωση είναι πολλοί. Για μερικούς από τους παράγοντες αυτούς μπορούμε να λαμβάνουμε μέτρα πρόληψης και έτσι να απομακρύνουμε τον κίνδυνο της νόσου. Για άλλους παράγοντες, αυτό είναι αδύνατο.

Μεταξύ των παραγόντων που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, περιλαμβάνονται οι ακόλουθοι:

1. Το φύλο: Οι γυναίκες προσβάλλονται από οστεοπόρωση συχνότερα από ότι οι άνδρες
    
2. Η ηλικία: Η αύξηση της ηλικίας αυξάνει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση
    
3. Το σωματικό ανάστημα: Οι μικρού αναστήματος και λεπτές γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για οστεοπόρωση
    
4. Οικογενειακό ιστορικό: Υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση για την οστεοπόρωση. Εάν ένα μέλος μιας οικογένειας προσβληθεί από οστεοπόρωση ή παρουσιάσει κάταγμα, οι πιθανότητες ένα άλλο μέλος της ίδιας οικογένειας να πάθει το ίδιο είναι αυξημένες
    
5. Εθνική προέλευση: Οι λευκές και οι Ασιατικής προέλευσης γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο. Οι γυναίκες μαύρου χρώματος και οι γυναίκες Ισπανικής προέλευσης έχουν λιγότερο κίνδυνο.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για οστεοπενία και οστεοπόρωση όπως:

1. Ορμόνες του σεξ: Τα χαμηλά επίπεδα στο αίμα των οιστρογόνων λόγω ανωμαλιών της περιόδου ή εξαιτίας της εμμηνόπαυσης είναι αιτία οστεοπόρωσης στις γυναίκες. Στους άνδρες όταν η τεστοστερόνη στο αίμα είναι χαμηλή υπάρχει αυξημένος κίνδυνος προσβολής από τη νόσο
     
2. Νευρική ανορεξία: Διατροφική διαταραχή που μπορεί να προκαλέσει μεταξύ άλλων και οστεοπόρωση
    
3. Ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D από τη διατροφή
    
4. Φάρμακα που αυξάνουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης όπως τα κορτικοστεροειδή
    
5. Μειωμένη σωματική άσκηση, καθιστική ζωή και παρατεταμένη παραμονή στο κρεβάτι είναι καταστάσεις που εξασθενούν τα οστά
    
6. Το κάπνισμα δε βλάπτει μόνο τους πνεύμονες και την καρδία αλλά και τα οστά
    
7. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε απώλεια οστικής μάζας και κατάγματα.

Τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης

Η απώλεια οστικής μάζας δεν προκαλεί συμπτώματα. Η οστεοπόρωση εξελίσσεται αθόρυβα.

Η διάγνωση γίνεται συνήθως όταν προκαλείται κάταγμα για κάποιο λόγο όπως πτώση, στραμπούληγμα ή κτύπημα.

Η διάγνωση της οστεοπόρωσης

Ο καλύτερος τρόπος για τον έλεγχο της υγείας των οστών είναι η μέτρηση της οστικής πυκνότητας (BMD) με τη βοήθεια του DXA τεστ (DEXA scan).

Το τεστ αυτό βοηθά στο να γίνει η διάγνωση της οστεοπόρωσης, να αξιολογούνται η δύναμη των οστών και το αποτέλεσμα των θεραπειών.

Η θεραπεία της οστεοπόρωσης

Η διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την πρόληψη και θεραπεία της οστεοπόρωσης. Για τον ίδιο σκοπό απαιτούνται τακτική σωματική άσκηση και υγιεινός τρόπος ζωής.

Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης περιλαμβάνονται:

1. Διφωσφονικά όπως παμιδρονάτη, αλενδρονάτη, ριζεδρονάτη και άλλα
    
2. Οιστρογόνα και φάρμακα που επηρεάζουν τους υποδοχείς για τα οιστρογόνα
    
3. Ραλοξιφένη (SERMS)
    
4. Καλσιτονίνη
    
5. Τεριπαρατίδη (οστεοπαραγωγικά φάρμακα)
    
6. Ρανελικό στρόντιο
    
7. Βιταμίνη D και συμπληρώματα ασβεστίου (δεν είναι φάρμακα, είναι συμπληρώματα διατροφής αλλά χρησιμοποιούνται διότι συμβάλλουν στην πρόληψη της νόσου).

Η πρόληψη της οστεοπόρωσης

1. Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο: Στις καλές διατροφικές πηγές ασβεστίου περιλαμβάνονται τα γαλακτοκομικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (γιαούρτι, γάλα, τυρί), τα τρόφιμα που εμπλουτίζονται σε ασβέστιο (χυμός πορτοκαλιού, δημητριακά, ψωμιά)
    
2. Βιταμίνη D: Η έκθεση στον ήλιο χρειάζεται για να μπορεί το ανθρώπινο σώμα να συνθέτει τη βιταμίνη D. Η βιταμίνη D βοηθά το έντερο να απορροφά ασβέστιο και ενδυναμώνει τα οστά. Στα τρόφιμα που μας προσφέρουν βιταμίνη D περιλαμβάνονται τα ψαρικά, το συκώτι, ο κρόκος αυγού και τα γαλακτοκομικά
    
3. Τακτική σωματική άσκηση όπως περπάτημα, ποδηλασία, τρέξιμο, ανεβοκατέβασμα σκαλιών, άρση βαρών, χορός τένις και άλλα σπορ
    
4. Υγιεινός τρόπος ζωής με αποφυγή καπνίσματος και υπερβολική κατανάλωσης αλκοόλ.