Για το σοβαρό στραμπούληγμα του αστραγάλου (διάστρεμμα), αντίθετα με την δημοφιλή κλινική άποψη, η πιο αποτελεσματική θεραπεία για επίτευξη γρήγορης ανάρρωσης φαίνεται να είναι μια περίοδος ακινητοποίησης της ποδοκνημικής άρθρωσης.
Αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα με την τοποθέτηση γύψου που αρχίζει από κάτω από το γόνατο. Μια άλλη, ανάλογα αποτελεσματική θεραπεία είναι η ακινητοποίηση της άρθρωσης του αστραγάλου με αερονάρθηκα (Aerocast).
Το διάστρεμμα (στραμπούληγμα) είναι η συχνότερη κάκωση της ποδοκνημικής άρθρωσης. Η ποδοκνημική είναι η άρθρωση που ενώνει την κνήμη με τον αστράγαλο.
Οι σύνδεσμοι που συνδέουν και σταθεροποιούν τα οστά μεταξύ τους, είναι δυνατόν να τραυματιστούν και να υποστούν βλάβες διαφόρων βαθμών σοβαρότητας όταν λόγω μιας βίαιης κίνησης τα οστά απομακρύνονται το ένα από το άλλο. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις διαστρέμματος μπορεί να προκληθεί αιμάτωμα ή και ρήξη των συνδέσμων.
Το οξύ διάστρεμμα του αστραγάλου αποτελεί περίπου το 3% έως 5% των περιπτώσεων των ασθενών που επισκέπτονται τα τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων. Εκτιμάται επίσης ότι αποτελούν το 40% των ατυχημάτων που συμβαίνουν σε αθλήματα.
Τα διαστρέμματα ταξινομούνται σε 3 βαθμούς σοβαρότητας ανάλογα με το πόση ζημιά έχουν υποστεί οι σύνδεσμοι της ποδοκνημικής άρθρωσης. Στο διάστρεμμα πρώτου βαθμού, υπάρχει διάταση των συνδέσμων ενώ στο δεύτερο βαθμό υπάρχει μερική ρήξη τους. Στο διάστρεμμα τρίτου βαθμού υπάρχει πλήρης ρήξη του συμπλέγματος των συνδέσμων.
Ανάλογα με το βαθμό σοβαρότητας του διαστρέμματος στον αστράγαλο, ο ασθενής παρουσιάζει έντονο πόνο, οίδημα, αιμάτωμα, αδυναμία ή δυσκολία βάδισης και αστάθεια της άρθρωσης.
Για την άμεση αντιμετώπιση της πάθησης, υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η πεποίθηση ότι η τοποθέτηση πάγου, η ανύψωση του ποδιού και η ελεγχόμενη κινητοποίηση της άρθρωσης είναι σε θέση να προάγουν την ταχεία ανάρρωση. Η πλήρης ακινητοποίηση της άρθρωσης δεν συστήνεται.
Στα τμήματα επειγόντων περιστατικών οι συνηθέστερες θεραπείες που χρησιμοποιούνται είναι η τοποθέτηση πάγου, η ανύψωση του ποδιού, η ελαφρώς πιεστική σωληνοειδής περιτύλιξη με ελαστικό επίδεσμο, τα αναλγητικά φάρμακα για ανακούφιση από τον πόνο και οι συμβουλές για φυσιοθεραπεία.
Ωστόσο σύμφωνα με γιατρούς του πανεπιστημίου του Βάρβικ του Ηνωμένου Βασιλείου δεν υπάρχουν επαρκή, ποιοτικά τεκμηριωμένα στοιχεία που να βοηθούν στη λήψη απόφασης κατά πόσο πρέπει να ακινητοποιείται ή όχι η άρθρωση και εάν επιλέγεται η ακινητοποίηση, ποια μορφή στήριξης είναι η καλύτερη.
Σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη έρευνα, οι Βρετανοί γιατροί αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα τριών διαφορετικών στηρικτικών μέτρων:
- Αερονάρθηκας (το κόστος για ένα είναι 39 στερλίνες)
- Γύψος για 10 μέρες κάτω από το γόνατο με ακινητοποίηση της ποδοκνημικής άρθρωσης (κόστος για ένα είναι 16 στερλίνες)
- Ειδική μπότα για τον αστράγαλο (Bledsoe boot, κόστος για μία είναι 215 στερλίνες)
Η αποτελεσματικότητα των εν λόγω στηρικτικών μέτρων όσον αφορά στην προαγωγή της ανάρρωσης των ασθενών συγκρίθηκε με τη διπλή, πιεστική σωληνοειδή περιτύλιξη με ελαστικό επίδεσμο (κόστος 1,5 στερλίνες).
Στην έρευνα συμμετείχαν 584 ασθενείς που έπασχαν από σοβαρό διάστρεμμα του αστραγάλου οι οποίοι παρουσιάστηκαν σε οκτώ διαφορετικά τμήματα επειγόντων περιστατικών του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι ασθενείς έτυχαν περίθαλψης και έλαβαν θεραπεία μηχανικής στήριξης εντός των πρώτων τριών ημερών αφότου παρουσιάστηκαν σε νοσοκομείο. Παράλληλα έλαβαν συμβουλές για την αντιμετώπιση του πόνου και του οιδήματος.
Η λειτουργική αποκατάσταση της ποδοκνημικής άρθρωσης αξιολογείτο για εννέα μήνες. Το πρώτο κριτήριο της αποτελεσματικότητας των θεραπειών ήταν η ποιότητα της λειτουργίας της άρθρωσης του αστραγάλου στους 3 μήνες από την αρχή της πάθησης.
Οι γιατροί διαπίστωσαν τα ακόλουθα:
- Οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με τοποθέτηση γύψου είχαν μια πιο ταχεία ανάρρωση από εκείνους που έλαβαν θεραπεία με περιτύλιγμα ελαστικού επιδέσμου. Στους ασθενείς με γύψο καταγράφηκαν σημαντικά καλύτερα κλινικά ωφελήματα στους 3 μήνες με μεγαλύτερη βελτίωση της λειτουργίας της ποδοκνημικής άρθρωσης, λιγότερο πόνο, ηπιότερα άλλα συμπτώματα και περισσότερη ενεργοποίηση των ασθενών
- Οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με αερονάρθηκα, είχαν σχεδόν ανάλογα καλά αποτελέσματα
- Η θεραπεία με μπότα ήταν απογοητευτική ιδιαίτερα λαμβανομένου υπόψη του σημαντικού επιπρόσθετου κόστους της
- Η περιτύλιξη του ποδιού με πιεστικό ελαστικό επίδεσμο που είναι σήμερα η πλέον χρησιμοποιούμενη στηρικτική θεραπεία για το διάστρεμμα της ποδοκνημικής άρθρωσης βρέθηκε να είναι η χειρότερη από όλες τις θεραπείες
- Στους 9 μήνες μετά από τη διάγνωση δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ της περιτύλιξης με ελαστικό επίδεσμο και των άλλων θεραπειών.
Οι Βρετανοί γιατροί στα συμπεράσματα τους, συστήνουν ως καλύτερη θεραπεία για σοβαρό στραμπούληγμα του αστραγάλου την τοποθέτηση γύψου για 10 μέρες κάτω από το γόνατο με ακινητοποίηση της ποδοκνημικής άρθρωσης. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιείται αερονάρθηκας. Η περιτύλιξη με ελαστικό επίδεσμο και η ειδική μπότα δεν συστήνονται.
