Άρθρο του Δρος Λοΐζου Γ. Λοΐζου*
Τα παιδιά μας σήμερα αντιμετωπίζουν μια από τις μεγαλύτερες απειλές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η διάρκεια της ζωής τους μπορεί να μην είναι η ίδια στην οποία οι γονείς τους μπορούν να ελπίζουν σήμερα.
Η παχυσαρκία και η υπερβαρία σχετίζονται άμεσα με την πρόκληση τουλάχιστον 13 τύπων καρκίνου, λευχαιμίας και λεμφωμάτων. Εκτιμάται, ότι 20% των καρκίνων σε όλες τις ηλικίες ετησίως προκαλούνται λόγω παχυσαρκίας και υπερβαρίας.
Εκτός από τον καρκίνο, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης και η ηπατική ανεπάρκεια είναι επίσης σοβαρότατες ασθένειες, που προκαλούνται λόγω της παχυσαρκίας και της υπερβαρίας, που μαστίζουν τα παιδιά μας.
Δυστυχώς, ο αριθμός των υπέρβαρων ή παχύσαρκων παιδιών στις περισσότερες χώρες του κόσμου αυξάνεται με ραγδαίο ρυθμό. Σύμφωνα με στατιστικές από διάφορες χώρες, το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών και εφήβων κυμαίνεται από 20 έως 40%.
Έρευνες δείχνουν, ότι ήδη στην εφηβική ηλικία υπάρχουν σημεία απειλητικών για τη ζωή ασθενειών λόγω υπερβολικού βάρους σώματος. Οι ειδικοί προειδοποιούν, ότι οι αλλοιώσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδίας σχηματίζονται από την παιδική ηλικία.
Οι αλλοιώσεις αυτές είναι η γενεσιουργός αιτία της στηθάγχης και του εμφράγματος του μυοκαρδίου. Τα παχύσαρκα παιδιά αποκτούν νωρίς στη ζωή τους, τις ανωμαλίες των αιμοφόρων αγγείων, που πιθανόν να συντομεύσουν τη διάρκεια ζωής τους.
Μια ενδιαφέρουσα έρευνα διάρκειας 50 ετών, που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο, μας δίνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις μακροχρόνιες επιδράσεις του υπερβολικού βάρους σώματος των παιδιών στην εκδήλωση καρκίνου στην ενήλικη ζωή.
Από το 1937 έως το 1939, σε 14 κέντρα της Αγγλίας και της Σκωτίας, 2.300 παιδιά ηλικίας 2 έως 14 ετών, συμπεριελήφθησαν σε μια μακροχρόνια επιδημιολογική έρευνα που στόχο είχε να εξετάσει τη σχέση δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και καρκίνου.
Ο ΔΜΣ υπολογίζεται με βάση το βάρος και το ύψος. Χρησιμοποιείται ευρέως για να υπολογιστεί κατά πόσο ένα άτομο έχει κανονικό βάρος σώματος, είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Ο ΔΜΣ καθορίζεται ως το πηλίκο του βάρους σώματος (Β) με μονάδα μέτρησης σε κιλά, διαιρούμενο δια του ύψους (Υ) με μονάδα μέτρησης σε μέτρα στο τετράγωνο. Δηλαδή ΔΜΣ=Β/Υ2.
Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπ' όψη για την κατάταξη είναι:
- Ένα άτομο έχει κανονικό βάρος για το ύψος του, όταν ο ΔΜΣ κυμαίνεται μεταξύ 18,5 και 24,9
- Υπέρβαρα είναι τα άτομα που έχουν ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29,9
- Παχύσαρκα είναι τα άτομα που έχουν ΔΜΣ από από 30 έως 34,9
- Υπερβολικά παχύσαρκα είναι τα άτομα που έχουν ΔΜΣ μεγαλύτερο από 35.
Στα 50 χρόνια παρακολούθησης των παιδιών, τα συμπεράσματα ήταν ότι η αύξηση του ΔΜΣ σχετιζόταν με μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο στην ενήλικη ζωή.
Με λίγα λόγια τα παιδιά, που ήσαν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, παρουσίαζαν πολύ συχνότερα καρκίνο όταν ήσαν ενήλικες.
Μάλιστα, βρέθηκε ότι οι πλείστοι καρκίνοι που εκδήλωναν τα παχύσαρκα παιδιά, όταν γίνονταν πλέον ενήλικες είχαν σχέση και με το κάπνισμα.
Υπάρχει σωρεία ερευνών, που τεκμηριώνουν τις καταστροφικές συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει στην ενήλικη ζωή το υπερβολικό βάρος σώματος των παιδιών.
Τα παιδιά μας σήμερα τρώνε περισσότερο και ασκούνται λιγότερο. Η αφθονία των φαγητών και λιχουδιών, η καθήλωση στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, στην τηλεόραση και άλλες καθιστικές δραστηριότητες, τους στερεί τη σωματική άσκηση που είχαν οι γονείς τους όταν ήσαν αυτοί παιδιά.
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στα παιδιά δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η εγκατάσταση της ανησυχητικής αυτής κατάστασης μπορεί να μας φέρει μελλοντικά σε μια άνευ προηγουμένου επιδημία σοβαρών παθήσεων σε νέους ενήλικες.
Εάν λοιπόν δεν θέλουμε να βλέπουμε τα παιδιά μας στο μέλλον από την ηλικία των 30 ή 40 ετών να ταλαιπωρούνται με απειλητικές για τη ζωή τους ασθένειες, πρέπει να λάβουμε αμέσως μέτρα.
Οι γονείς είναι ο θεμέλιος λίθος της αντιμετώπισης της επιδημίας παχυσαρκίας που προσβάλλει τα παιδιά κατά τα τελευταία χρόνια. Εκείνοι πρέπει στην πρώτη γραμμή να μορφώνουν τα παιδιά για την ορθή διατροφή, να τα βοηθούν να αποφεύγουν τη συσσώρευση στο σώμα τους περιττών νοσηρών κιλών.
Δεν είναι μόνο οι γονείς που πρέπει να φροντίζουν για την ορθή διατροφή των παιδιών και την καθημερινή σωματική τους άσκηση. Το σχολείο, η πολιτεία και άλλοι κοινωνικοί φορείς είναι αναγκαίο να λάβουν μέτρα για προστασία των παιδιών από νοσηρές τροφές και για τη δημιουργία των προϋποθέσεων για την καλύτερη σωματική τους άσκηση.
Σίγουρα κανένας μας δεν θα ήθελε να δει μια νέα γενεά ενηλίκων να υποφέρει πρόωρα και σε μεγάλο ποσοστό από καρδιακές παθήσεις, καρκίνο, διαβήτη, ψηλή πίεση και ασθένειες του ήπατος.
Εάν δεν φροντίσουμε να αντιμετωπίσουμε επαρκώς την επιδημία παχυσαρκίας που μαστίζει τα παιδιά μας σήμερα, το κόστος ίσως να είναι εξαιρετικά μεγάλο και θα το αντιληφθούμε όταν θα είναι πλέον αργά, σε λίγες δεκαετίες.
* Συγγραφέας άρθρου:
Καθηγητής Λοΐζος Γ. Λοΐζου,
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΛΠΙΔΑ για παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία,
Κλινικός Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας,
Παιδίατρος, Παιδογκολόγος-Παιδοαιματολόγος,
Διευθυντής Παιδογκολογικής-Παιδοαιματολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ, Λευκωσία.
