Η μαλάρια (ελονοσία) είναι μόλυνση που προκαλείται από το παράσιτο πλασμώδιο.
Το παράσιτο της μαλάριας μεταδίδεται στους ανθρώπους από τον κώνωπα τον ανωφελή, που είναι ήδη μολυσμένος από το παράσιτο.
Υπάρχουν 4 τύποι πλασμωδίων. Η πλειονότητα των περιπτώσεων μαλάριας, οφείλονται στο πλασμώδιο falciparum, που είναι το πιο επικίνδυνο και θανατηφόρο.
Προσβάλλονται παγκόσμια από ελονοσία 300 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο. Υπολογίζεται ότι η νόσος ευθύνεται για περισσότερο από 1 εκατομμύριο θανάτους ετησίως. Τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο.
Τα σημεία και συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται σε 9 έως 14 ημέρες μετά από το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού. Τα κυριότερα είναι τα ακόλουθα:
- Έντονο ρίγος που αρχίζει απότομα
- Περιοδικός ψηλός πυρετός
- Εφίδρωση
- Πονοκέφαλοι
- Πόνοι στους μυς και στις αρθρώσεις
- Πόνοι στην κοιλιά, εμετοί, διάρροια
- Εξάντληση
- Αναιμία
- Ίκτερος
- Σπασμοί
- Παραλήρημα.
Εάν η μόλυνση δεν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά, μπορεί να προκληθεί εγκεφαλική ελονοσία. Ο ασθενής μπορεί τότε να πέσει σε κώμα και να αποβιώσει.
Άτομα που έχουν ταξιδέψει σε περιοχές όπου υπάρχει ελονοσία ή ακόμη έχουν περάσει και κάνει σταθμούς σε τέτοιες περιοχές, εάν υποψιαστούν ότι παρουσιάζουν σημεία ή συμπτώματα που έχουν σχέση με ελονοσία, πρέπει άμεσα να ζητήσουν συμβουλή γιατρού.
Η διάγνωση γίνεται όταν αναγνωρισθεί το πλασμώδιο στο αίμα του ασθενούς σε εξέταση με μικροσκόπιο.
Η θεραπεία της νόσου βασίζεται σε φάρμακα που παρεμβαίνουν στο κύκλο ζωής ή στο μεταβολισμό του παράσιτου.
Η πρόληψη βασίζεται στην αποφυγή έκθεσης σε κουνούπια και στη θεραπεία των ανθρώπων που έχουν ήδη μολυνθεί. Δυστυχώς όμως, σε πολλές χώρες του κόσμου τα προγράμματα ελέγχου και καταπολέμησης της μαλάριας δεν είναι αποτελεσματικά λόγω έλλειψης πόρων και επαρκούς οργάνωσης.
Τα άτομα που ταξιδεύουν σε περιοχές του κόσμου όπου υπάρχει ελονοσία, πρέπει να λαμβάνουν προφυλακτική φαρμακευτική αγωγή. Τα περισσότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της μαλάριας, χρησιμοποιούνται και για την πρόληψη της.
Τα ανθελονοσιακά φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται ακριβώς όπως τα έχει συστήσει ο γιατρός. Συνήθως η χορήγηση τους, πρέπει να αρχίζει 1 εβδομάδα πριν από το ταξίδι (μεφλοκίνη, χλωροκίνη) και συνεχίζεται για μέχρι 4 εβδομάδες μετά την επιστροφή. Η προγουανίλη και η δοξυκυκλίνη, χορηγούνται ημερησίως.
Για την πρόληψη των τσιμπημάτων από κουνούπια τα ακόλουθα μέτρα μπορούν να βοηθούν:
- Τα παράθυρα και οι πόρτες πρέπει να στο μέτρο του δυνατού, να είναι κλειστά τη νύχτα. Τα κλιματιστικά συστήματα συμβάλλουν σε αυτό
- Τοποθέτηση δικτυωτών πλεγμάτων που δεν επιτρέπουν τη διέλευση κουνουπιών στις πόρτες και παράθυρα
- Ψεκασμός με εντομοκτόνα στους χώρους διαβίωσης
- Οι άνθρωποι όταν κοιμούνται, το κρεβάτι τους πρέπει να έχει από πάνω τους, με τρόπο που να τους καλύπτει ένα ειδικό δίχτυ (κουνουπιέρα) που να μην επιτρέπει τη διέλευση των κουνουπιών. Το δίχτυ πρέπει να είναι εμποτισμένο με εντομοκτόνο και τα άκρα του να είναι καλά σφηνωμένα κάτω από το στρώμα
- Το κορμί του ανθρώπου που κοιμάται να είναι όσο το δυνατό καλύτερα καλυμμένο από ρούχα, νυκτικά ή πιτζάμες
- Η ενδυμασία με μακριά παντελόνια και άλλα ρούχα που καλύπτουν περισσότερη επιφάνεια δέρματος, μειώνουν τις πιθανότητες τσιμπήματος
- Σε περιοχές του σώματος που δεν καλύπτονται από τα ρούχα, να τοποθετούνται κρέμες με απωθητικά κατά των εντόμων (εντομοαπωθητικά DEET).
Δεν υπάρχουν φάρμακα που προσφέρουν απόλυτη προστασία.
Δεν υπάρχει εμβόλιο αποτελεσματικό κατά της μαλάριας. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο, να λαμβάνονται επιπρόσθετα μέτρα κατά των κουνουπιών και των τσιμπημάτων τους.
