Κατά τη διάρκεια αεροπορικών ταξιδιών μεγάλων αποστάσεων, ο κίνδυνος θρόμβωσης των μεγάλων φλεβών, αυξάνεται.

Η θρόμβωση είναι δυνατόν να απελευθερώσει θρόμβους στην κυκλοφορία του αίματος. Οι θρόμβοι έχουν τη δυνατότητα να αποφράξουν αρτηρίες των πνευμόνων. Προκαλούν με τον τρόπο αυτό προβλήματα της κυκλοφορίας του αίματος στους πνεύμονες και διαταραχές της οξυγόνωσης του αίματος.

Η πάθηση που προκύπτει άμεσα λόγω της κατάστασης αυτής, είναι η πνευμονική εμβολή και θρόμβωση. Η ζωή απειλείται άμεσα και η πνευμονική θρόμβωση είναι αιτία ξαφνικού θανάτου.

Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί περισσότεροι των 100 θανάτων που προκλήθηκαν από την πνευμονική εμβολή και θρόμβωση.

Στην πραγματικότητα ο αριθμός των επιβατών που υφίστανται φαινόμενα φλεβικής θρόμβωσης είναι μεγαλύτερος αλλά μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό καταλήγει σε σοβαρές επιπλοκές που απειλούν τη ζωή.

Το φαινόμενο της θρόμβο-εμβολής των πνευμόνων μπορεί να προκύψει όχι μόνο λόγω αεροπορικών ταξιδιών αλλά και λόγω οποιασδήποτε άλλης κατάστασης που προκαλεί παρατεταμένη ακινησία. Η ακινησία ευνοεί την πήξη του αίματος, τη θρόμβωση και την πνευμονική εμβολή.

Για παράδειγμα ασθενείς που μένουν ακίνητοι στο κρεβάτι για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά από μια χειρουργική επέμβαση ή ηλικιωμένοι που για λόγους ασθενείας δεν κινούνται αρκετά ή παραμένουν στο κρεβάτι κινδυνεύουν από την πνευμονική εμβολή.

Η σχέση της θρόμβωσης και των αεροπορικών ταξιδιών περιγράφηκε για πρώτη φορά κατά το 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε πιλότους και πληρώματα μαχητικών αεροσκαφών και βομβαρδιστικών που παρέμεναν για πολλές ώρες ακίνητοι, παρατηρήθηκαν οι πρώτες περιπτώσεις πνευμονικής εμβολής.

Οι αιτίες που οδηγούν στο φαινόμενο αυτό, το οποίο φαίνεται τελικά ότι επηρεάζει ένα σημαντικό αριθμό επιβατών, αποτελούν ένα επίμαχο θέμα.

Και πρόκειται για ένα ζήτημα πολύ σοβαρό διότι δεν έχει μόνο ιατρικές προεκτάσεις αλλά και νομικές.

Πράγματι σε διάφορες χώρες υπάρχουν περιπτώσεις που εκδικάζονται τώρα και αφορούν την ευθύνη των αεροπορικών εταιρειών σε σχέση με την πρόκληση της πάθησης. Η έκβαση των περιπτώσεων αυτών πιθανόν να επηρεάσει τη βιωσιμότητα πολλών αεροπορικών εταιρειών και το μέλλον της βιομηχανίας γενικότερα.

Η κατανόηση της παθολογίας αυτής έχει λοιπόν μεγάλη σημασία για σκοπούς πρόληψης αλλά και για νομικούς λόγους.

Πρόσφατα γιατροί από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, εξέτασαν το ρόλο που μπορεί να έχει η υποξία στην πρόκληση θρομβωτικών φαινομένων. Η υποξία είναι η μείωση του οξυγόνου μέσα στο αίμα.

Η χαμηλή πίεση του αέρα και το χαμηλό οξυγόνο μέσα στα αεροπλάνα είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε πτώση της πίεσης του οξυγόνου μέσα στο αίμα.

Υπάρχει η υποψία ότι η πτώση του οξυγόνου μέσα στο αίμα μπορεί να προκαλεί αυξημένη τάση για πήξη του αίματος. Αύξηση της πήξης του αίματος σημαίνει ότι πιθανόν να προκαλούνται θρόμβοι οι οποίοι με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν σε πνευμονική εμβολή.

Για να ελέγξουν κατά πόσο η θεωρία αυτή ευσταθεί, οι Άγγλοι ερευνητές υπέβαλαν 8 υγιείς εθελοντές σε καταστάσεις υποξίας.

Όταν κάτω από ειδικές συνθήκες τους προκάλεσαν μια ανάλογη υποξία όπως αυτήν που μπορεί να συμβαίνει μέσα στα αεροπλάνα, τους έκαναν αναλύσεις αίματος για να δουν κατά πόσο υπήρχαν φαινόμενα αυξημένης πήξης του αίματος.

Στη συνέχεια, στους ίδιους εθελοντές εξετάσθηκε η πήξη του αίματος τους κάτω από κανονικές συνθήκες.

Τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι δεν υπήρχαν διαφορές στην πήξη του αίματος σε συνθήκες υποξίας ή κανονικές. Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι ότι στο γενικό πληθυσμό, οι συνθήκες υποξίας, όπως αυτές που είναι δυνατόν να παρατηρηθούν μέσα σε αεροπλάνα, δεν επηρεάζουν την πήξη του αίματος. Με βάση λοιπόν τα ευρήματα αυτά, η χαμηλή πίεση του αέρα και του οξυγόνου μέσα στις καμπίνες των αεροπλάνων δεν φαίνονται να είναι λόγοι πρόκλησης πνευμονικής εμβολής.

Παρ' όλα αυτά όμως τονίζεται ότι μια άλλη Νορβηγική μελέτη, είχε δείξει ότι η απότομη πτώση του οξυγόνου αίματος μπορούσε να ενεργοποιήσει μηχανισμούς της πήξης του αίματος, οδηγώντας έτσι σε θρομβώσεις. Η έρευνα αυτή είχε υποστεί κριτική λόγω του ότι δεν έγιναν έλεγχοι κάτω από κανονικές συνθήκες όπως επίσης υπήρξαν και προβλήματα στη μεθοδολογία και ερμηνεία των μετρήσεων.

Η δική μας άποψη είναι ότι οι έρευνες για την ανεύρεση όλων των αιτιών που δημιουργούν την παθολογική αυτή κατάσταση, θα πρέπει να συνεχιστούν και θα πρέπει να περιλάβουν ένα μεγάλο αριθμό ατόμων.

Με τον τρόπο αυτό πιθανόν να εμφανιστούν και άλλες πτυχές του προβλήματος και μόνο έτσι θα μπορούν να αποκλεισθούν τελεσίδικα αιτιολογικές σχέσεις όπως αυτή μεταξύ χαμηλού οξυγόνου αίματος και θρόμβο-εμβολής των πνευμόνων.