Ταξίδια που διαρκούν για περισσότερο από 4 ώρες με αεροπλάνο, αυτοκίνητο, λεωφορείο ή τρένο, σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για θρόμβωση των φλεβών των κάτω μελών.
Η θρόμβωση φλεβών των κάτω μελών, είναι μια σοβαρή πάθηση που μπορεί να προκαλέσει πνευμονική εμβολή με ψηλό ποσοστό επικίνδυνων επιπλοκών και θάνατο.
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στη γένεση της πάθησης βρίσκονται υπό διερεύνηση. Η σχέση με τις αεροπορικές πτήσεις και την παραμονή σε ακινησία για πολλή ώρα στην ίδια θέση, είναι γνωστή από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μάλιστα έχει συσχετισθεί και με την οικονομική θέση στα αεροπλάνα λόγω του ότι οι επιβάτες διαθέτουν περιορισμένο χώρο και έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στο να κινηθούν.
Έχει υπολογιστεί ότι από 1% έως 6% των επιβατών αεροπορικών πτήσεων μεγάλων αποστάσεων, φθάνουν στον προορισμό τους με θρόμβο στις φλέβες τους. Όμως οι πλείστοι είναι ασυμπτωματικοί. Ο κίνδυνος προβλημάτων υπάρχει σε αυτούς με ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται η προχωρημένη ηλικία.
Σε μεγάλη έρευνα που έγινε στην Ολλανδία, στο
Leiden University Medical Center, εξετάστηκαν σχεδόν 2.000 ασθενείς που παρουσίασαν ένα πρώτο επεισόδιο θρόμβωσης.
Ο στόχος της εργασίας ήταν να αναγνωριστούν οι παράγοντες κινδύνου που είχαν οι εν λόγω ασθενείς που προδιέθεταν για θρόμβωση, το είδος και η διάρκεια των ταξιδιών που προκαλούσαν το πρόβλημα. Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά θα μπορούσε να δώσει λύσεις όσον αφορά στην αντιμετώπιση και πρόληψη αυτού του σοβαρού, απειλητικού για τη ζωή προβλήματος.
Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα:
- 233 από τους ανθρώπους που υπέστησαν θρόμβωση, είχαν ταξιδέψει για περισσότερο από 4 ώρες κατά τις 8 εβδομάδες που προηγήθηκαν της θρόμβωσης
- Γενικά, τα ταξίδια αύξαναν κατά 2 φορές περισσότερο τον κίνδυνο φλεβικής θρόμβωσης
- Ο κίνδυνος ήταν στο ψηλότερο του σημείο κατά την πρώτη εβδομάδα που ακολουθούσε το ταξίδι
- Πολύ σημαντικό ήταν το εύρημα ότι ο συνολικός κίνδυνος ήταν παρόμοιος οποιοδήποτε και εάν ήταν το ταξιδιωτικό μέσο, αεροπλάνο, αυτοκίνητο, λεωφορείο ή τρένο. Σε ορισμένες ειδικές ομάδες, ο κίνδυνος μετά από αεροπορικό ταξίδι πιθανό να είναι πιο έντονος από ότι με άλλα μεταφορικά μέσα. Όμως λόγω του μικρού αριθμού ασθενών στις ειδικές ομάδες κινδύνου που αναφέρονται πιο κάτω, η ερμηνεία των διαφορών πρέπει να γίνεται με επιφύλαξη
- Ο κίνδυνος θρόμβωσης ήταν 8 φορές αυξημένος σε ασθενείς που έφεραν την ειδική μετάλλαξη factor V Leiden που επηρεάζει την πήξη του αίματος. Η εν λόγω μετάλλαξη, ιδιαίτερα στην ομόζυγο μορφή της, συνοδεύεται από ανωμαλίες της πήξης που αυξάνουν τον κίνδυνο θρομβώσεων στους ασθενείς
- Στους παχύσαρκους ασθενείς με ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος) μεγαλύτερο από 30 kg/m2, ο κίνδυνος θρόμβωσης ήταν 10 φορές αυξημένος
- Στις γυναίκες που λάμβαναν αντισυλληπτικά χάπια, ο κίνδυνος βρέθηκε να αυξάνεται κατά 20 φορές
- Σε άτομα ψηλότερα από 190 εκατοστά, ο κίνδυνος αυξανόταν κατά 4 φορές
- Άτομα ύψους χαμηλότερου από 160 εκατοστά είχαν σχεδόν 5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για θρόμβωση έπειτα από αεροπορικό ταξίδι.
Συνολικά οι ερευνητές συμπέραναν ότι:
- Για όλους τους ανθρώπους μαζί, ο κίνδυνος θρόμβωσης μετά από ταξίδια είναι ελαφρά αυξημένος
- Αντίθετα είναι σημαντικά αυξημένος σε ομάδες ανθρώπων που έχουν ιδιαίτερους παράγοντες κινδύνου όπως η προχωρημένη ηλικία, η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών, η παχυσαρκία, η παρουσία της μετάλλαξης factor V Leiden, το πολύ μεγάλο ή πολύ χαμηλό ύψος σώματος.
Η έρευνα δεν προσδιόρισε ποιος είναι ο μηχανισμός που ευθύνεται για τη θρόμβωση λόγω ταξιδιών. Όμως το γεγονός ότι ο κίνδυνος βρέθηκε να υπάρχει για όλες τις μορφές ταξιδιών, δείχνει ότι η ακινησία πιθανόν να είναι βασικός παράγοντας στη γένεση της πάθησης.
Όσον αφορά στη μείωση των επιπέδων οξυγόνου, μπορεί να είναι λόγος έναρξης των μηχανισμών θρόμβωσης κατά τη διάρκεια αεροπορικών ταξιδιών σε ομάδες ανθρώπων με ειδικούς παράγοντες κινδύνου.
Σε άτομα που έχουν παράγοντες κινδύνου, που προδιαθέτουν για φλεβική θρόμβωση κατά τη διάρκεια ταξιδιών, όπως η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών ή η παρουσία της μετάλλαξης factor V Leiden, τα προληπτικά μέτρα, όπως ασκήσεις κατά τη διάρκεια της πτήσης ή άλλων ταξιδιών, μπορεί να επιβάλλονται. Επίσης μετά από συζήτηση με το γιατρό τους, μπορεί να προκύψει η ανάγκη για αντιπηκτική θεραπεία ή πιεστικές, ελαστικές κάλτσες.