Τα προβιοτικά πιθανόν προστατεύουν ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση, από πνευμονία.

Σε ασθενείς που είναι διασωληνωμένοι και λαμβάνουν αναπνευστική στήριξη από μηχανήματα, η πνευμονία είναι ένας θανάσιμος κίνδυνος. Πρόκειται για μια συνήθη επιπλοκή σε ασθενείς που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση σε μονάδες εντατικής θεραπείας.

Η πνευμονία δημιουργείται όταν βλαβερά, επικίνδυνα βακτήρια από το στόμα, τη μύτη, το λαιμό ή τον αναπνευστικό σωλήνα που συνδέει τον ασθενή με τη μηχανή στήριξης του (αναπνευστήρας) προχωρούν δια μέσου της αναπνοής και εγκαθίστανται στους πνεύμονες.

Επειδή οι πλείστοι ασθενείς που τοποθετούνται σε αναπνευστήρα είτε λόγω της πάθησης τους είτε λόγω φαρμάκων που τους χορηγούνται είναι κατεσταλμένοι, δεν μπορούν να επικοινωνούν και έτσι τα αρχικά συμπτώματα της πνευμονίας είναι δύσκολο να εντοπισθούν έγκαιρα.

Για την πρόληψη των μολύνσεων και της πνευμονίας σε ασθενείς που βρίσκονται σε αναπνευστήρα, χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων αντιβιοτικά και αντισηπτικά όπως η χλωρεξιδίνη στο στόμα των πασχόντων. Ωστόσο η χρήση της χλωρεξιδίνης συνοδεύεται από διάφορες ανεπιθύμητες παρενέργειες. 

Μεταξύ των παρενεργειών της χλωρεξιδίνης περιλαμβάνονται ο αποχρωματισμός των δοντιών, ο ερεθισμός του στόματος και σπάνια σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Επιπλέον η χλωρεξιδίνη διαλύεται από το σάλιο και μπορεί να είναι ένας ακόμη παράγοντας για τη δημιουργία στελεχών των βακτηριδίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Σουηδοί γιατροί υπέθεσαν ότι προβιοτικά και συγκεκριμένα τα βακτηρίδια Lactobacillus plantarum 299, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ότι θα ήσαν εξίσου αποτελεσματικά όπως η χλωρεξιδίνη για την καταπολέμηση των βακτηρίων στο στόμα και στο φάρυγγα των ασθενών που είναι σε κρίσιμη κατάσταση, διασωληνωμένοι με αναπνευστικό σωλήνα από τη μύτη και συνδεδεμένοι με αναπνευστήρα.

Τα βακτηρίδια Lactobacillus plantarum 299 αποτελούν μέρος του πληθυσμού βακτηριδίων που υπάρχουν κανονικά στο σάλιο των αθρώπων. Επίσης απαντώνται σε τρόφιμα στα οποία έχει γίνει ζύμωση όπως η πίκλα (τουρσί, σαλαμούρα) και το ξινολάχανο (ψιλοκομμένο λάχανο τουρσί).     

Για να ελέγξουν την ορθότητα της υπόθεσης τους, οι γιατροί διεξήγαγαν μια προοδευτική τυχαιοποιημένη έρευνα σε 50 ασθενείς σε αναπνευστήρα με στόχο να συγκρίνουν την αποτελεσματικότητα της χλωρεξιδίνης και των προβιοτικών βακτηριδίων Lactobacillus plantarum 299.

Οι ασθενείς έλαβαν αντισηπτική φροντίδα του στόματος και του φάρυγγα τους με καθάρισμα είτε με χλωρεξιδίνη είτε με γαλάκτωμα από Lactobacillus plantarum 299. Λήφθηκαν μικροβιολογικά δείγματα από το στόμα, το φάρυγγα και την τραχεία των ασθενών στην αρχή της έρευνας και μετά σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα.

Οι μικροβιολογικές αναλύσεις από το στόμα και το φάρυγγα έδειξαν παθογόνα βακτηρίδια που δεν υπήρχαν αρχικά σε 8 από τους ασθενείς που είχαν λάβει αντισηπτική φροντίδα με τα βακτηρίδια Lactobacillus plantarum 299 και σε 13 από τους ασθενείς που έλαβαν την ίδια φροντίδα αλλά με τη χλωρεξιδίνη. Οι μικροβιολογικές αναλύσεις από τα δείγματα της τραχείας των ασθενών έδειξαν ανάλογα αποτελέσματα .

Η διαφορά που καταγράφηκε δεν ήταν στατιστικά σημαντική για να τεκμηριωθεί η ανωτερότητα της πρώτης από τη δεύτερη αντισηπτική φροντίδα.

Επισημαίνεται ότι βρέθηκαν Lactobacillus plantarum 299 να αναπτύσσονται στις καλλιέργειες όλων των ασθενών που ήσαν στην ομάδα που έλαβαν τα εν λόγω προβιοτικά βακτηρίδια. Επιπλέον δεν καταγράφηκαν παρενέργειες εξαιτίας της χρήσης των βακτηριδίων αυτών.

Οι Σουηδοί γιατροί συμπέραναν ότι δεν υπήρξε στατιστικώς σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα των δύο αντισηπτικών μεθόδων όσον αφορά στον εποικισμό από δυνητικά επικίνδυνα παθογόνα βακτηρίδια του στόματος και του φάρυγγα ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση που είναι διασωληνωμένοι και στηρίζονται από αναπνευστήρα. 

Όμως πιστεύουν ότι η αντισηψία με τη χρήση προβιοτικών βακτηριδίων Lactobacillus plantarum 299 έχει πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τις βραχυπρόθεσμες επιδράσεις των χημικών αντισηπτικών που χρησιμοποιούνται στο στόμα.

Πράγματι η δράση της χλωρεξιδίνης αδυνατίζει λίγες ώρες μετά την τοποθέτηση της και έτσι η συστηματική χορήγηση της σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα απαιτείται για την αποτελεσματικότητα της. Αντίθετα τα προβιοτικά βακτηρίδια επιδρούν συνεχώς και κατασταλτικά για τα παθογόνα μικρόβια.

Συμβάλλουν στη μείωση γένεσης ανθεκτικών σε αντιβιοτικά στελεχών των παθογόνων μικροβίων διότι αποτρέπουν τη μεταφορά γενετικού υλικού μεταξύ παθογόνων μικροβίων που τα καθιστά ανθεκτικά στα αντιβιοτικά και εμποδίζουν την ελεύθερη προσκόλληση τους στις βλεννογόνους του ασθενή.

Η ιδέα της χρήσης φυσικών μέσων όπως τα προβιοτικά βακτηρίδια για την καταπολέμηση της πνευμονίας σε ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση είναι μια ελκυστική ιδέα ιδιαίτερα λόγω των πιθανών λιγότερων παρενεργειών και αποφυγής δημιουργίας ανθεκτικών στελεχών των μικροβίων.

Παρόλα αυτά επιβάλλονται περισσότερες και ευρύτερες έρευνες για να τεκμηριωθούν οι ισχυρισμοί αυτοί και για να αξιολογηθεί το οικονομικό κόστος μια τέτοιας προσέγγισης. Ας μην ξεχνούμε επίσης ότι η χλωρεξιδίνη είναι πολύ αποτελεσματική, είναι διαθέσιμη εύκολα και ευρέως, χρησιμοποιείται για πολλά χρόνια και είναι φτηνή.

Το ενδιαφέρον για τα προβιοτικά που περιλαμβάνουν τρόφιμα, συμπληρώματα διατροφής και φαρμακευτικά σκευάσματα έχει αυξηθεί λόγω των ευεργετικών επιδράσεων που δυνατόν να έχουν στην υγεία μας. Οι έρευνες για το ζήτημα συνεχίζονται και σίγουρα υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για το ζήτημα.