Η οξεία βρογχίτιδα είναι μια μόλυνση των βρογχικού δέντρου του πνευμόνων. Οι βρόγχοι είναι οι διακλαδώσεις της τραχείας οι οποίες εκτείνονται μέσα στους πνεύμονες.

Η μόλυνση των βρόγχων προκαλεί οίδημα και βλέννες στον αυλό τους. Δημιουργούνται δυσκολίες στην αναπνοή, βήχας με φλέγματα και συριγμός (σφύριγμα που ακούγεται όταν ο ασθενής αναπνέει).

Οι αιτίες

Οι συχνότερες αιτίες της οξείας βρογχίτιδας είναι ιοί που προσβάλλουν το βρογχικό δέντρο και το μολύνουν. Οι ιοί της γρίπης και του κρυολογήματος είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που προκαλούν οξεία βρογχίτιδα.

Οι μύκητες πολύ σπάνια προκαλούν βρογχίτιδα. Οι ασθενείς με εξασθενημένη άμυνα του οργανισμού, όπως καρκινοπαθείς, λευχαιμικοί που παίρνουν θεραπεία ή ασθενείς με AIDS, κινδυνεύουν περισσότερο από μολύνσεις με μύκητες.

Η άμυνα του οργανισμού επιτίθεται στους ιούς που βρίσκονται στους βρόγχους. Ταυτόχρονα όμως δημιουργούνται περισσότερο οίδημα και βλέννες στην εσωτερική επιφάνεια των βρόγχων.

Χρειάζεται αρκετός χρόνος για να μπορέσει ο οργανισμός να εξουδετερώσει τους ιούς που προκαλούν την οξεία βρογχίτιδα και να επουλώσει τις βλάβες που έχουν προκληθεί στους βρόγχους.

Η μετάδοση

Οι ιοί που προκαλούν την οξεία βρογχίτιδα εκτοξεύονται στον αέρα ή μεταφέρονται στα χέρια όταν κάποιος που πάσχει από τη νόσο, φταρνίζεται ή βήχει. Η μεταφορά των ιών αυτών δια μέσου των χεριών ή της αναπνοής στο αναπνευστικό σύστημα, προκαλεί τη βρογχίτιδα.

Στους καπνιστές το βρογχικό δέντρο είναι ήδη εξασθενημένο και πάσχει λόγω των τοξικών επιδράσεων του καπνού. Το ίδιο συμβαίνει και σε άτομα που υποβάλλονται σε παθητικό κάπνισμα ή σε άλλους τοξικούς καπνούς στο χώρο εργασίας τους ή αλλού.

Τα σημεία και συμπτώματα της οξείας βρογχίτιδας

1. Βήχας με ή χωρίς φλέγματα.
2. Δύσπνοια.
3. Συριγμός.
4. Πυρετός.
5. Πόνος στο στήθος.
6. Καταπόνηση, γενική καταβολή δυνάμεων.

Σημεία ανησυχίας

Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι ασθενείς πρέπει να βλέπουν οπωσδήποτε το γιατρό τους:

1. Όταν ο βήχας συνοδεύεται από μια κατάσταση μεγάλης αδυναμίας, σημαντικής καταπόνησης, λόγω της ασθένειας και ψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί.
    
2. Όταν υπάρχει αιμόπτυση, δηλαδή ο βήχας προκαλεί την αποβολή πτυέλων ανεμιγμένων με αίμα ή καθαρού αίματος.
    
3. Όταν ο βήχας συνοδεύεται από δύσπνοια ιδιαίτερα όταν ο ασθενής ξαπλώνει. Επίσης όταν παρουσιάζεται οίδημα στα πόδια.
    
4. Όταν ο βήχας παρατείνεται για περισσότερο από 1 μήνα και συνοδεύεται κάποτε με άσχημη γεύση στο στόμα.
    
5. Όταν ο βήχας είναι παρατεταμένος, συνοδεύεται από συριγμό ιδιαίτερα τη νύκτα ή κατά τις καθημερινές δραστηριότητες.

Η θεραπεία της οξείας βρογχίτιδας

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι περισσότερες περιπτώσεις βρογχίτιδας αυτοπεριορίζονται και επέρχεται ίαση από μόνη της μετά από μερικές μέρες ή 1-2 εβδομάδες.

Επειδή στις πλείστες περιπτώσεις η βρογχίτιδα προκαλείται από ιούς, τα αντιβιοτικά που είναι ουσίες που καταπολεμούν τα βακτηρίδια, δεν βοηθούν. Ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχουν παχύρρευστα φλέγματα, τα αντιβιοτικά δεν προσφέρουν γρηγορότερη ίαση. 

Η μείωση ή ακόμη η διακοπή του καπνίσματος σε αυτούς που καπνίζουν, οδηγεί σε ταχύτερη ανάρρωση από την οξεία βρογχίτιδα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γιατροί μπορεί να αποφασίσουν να χορηγήσουν φάρμακα βρογχοδιασταλτικά, όπως στις περιπτώσεις άσθματος. Τα φάρμακα αυτά μπορεί να βοηθούν τους βρόγχους να ανοίγουν περισσότερο και να αποβάλλουν ευκολότερα τις βλέννες (φλέγματα).

Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται με ειδικές συσκευές εισπνοής φαρμάκων. Οι συσκευές αυτές βοηθούν τα φάρμακα δια ψεκασμού να φτάνουν στο βρογχικό δέντρο.

Επίσης η αντιμετώπιση της οξείας βρογχίτιδας απαιτεί πολλή ξεκούραση, άφθονα υγρά και υγροποίηση του αέρα που αναπνέει ο ασθενής.

Τα φάρμακα που κόβουν το βήχα είναι προτιμότερο να μη χρησιμοποιούνται, όταν αυτός είναι παραγωγικός και υπάρχουν φλέγματα. Στις περιπτώσεις αυτές ο βήχας βοηθά στην αποβολή ερεθιστικών παραγόντων από τους βρόγχους και πνεύμονες. Υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στην αποβολή των φλεγμάτων.

Όταν ο βήχας είναι ξηρός ή εμποδίζει τον ασθενή να κοιμηθεί τη νύκτα μπορεί να χρησιμοποιηθούν φάρμακα που καταστέλλουν μερικώς το βήχα.  

Ο βήχας της οξείας βρογχίτιδας

Ο βήχας λόγω οξείας βρογχίτιδας μπορεί να διαρκέσει από μερικές εβδομάδες μέχρι ακόμη μερικούς μήνες. Ο λόγος για αυτό είναι διότι το βρογχικό δέντρο χρειάζεται πολύ χρόνο για να επουλωθεί μετά από μόλυνση με ιό.

Είναι βέβαιο σημαντικό να γίνεται αξιολόγηση από το γιατρό για κάθε βήχα που παρατείνεται. Πρέπει να αποκλεισθούν ασθένειες, όπως το άσθμα και η πνευμονία που χρειάζονται άλλη αντιμετώπιση.

Επίσης στους καπνιστές υπάρχει συνήθως η χρόνια βρογχίτιδα που χαρακτηρίζεται από χρόνιο βήχα με φλέγματα.

Η πρόληψη

Η καλύτερη πρόληψη είναι το πλύσιμο των χεριών. Αυτό αποτρέπει τη μεταφορά μικροβίων από τα χέρια στο αναπνευστικό σύστημα.

Η χρήση μάσκας προσώπου πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού, ανάλογα με την περίπτωση και των συνθηκών που επικρατούν, όπως για παράδειγμα κατά την πανδημία με τον ιό COVID 19.  

Οι καπνιστές πρέπει να γνωρίζουν, ότι εκτός από τον κίνδυνο της χρόνιας βρογχίτιδας, διατρέχουν πολύ περισσότερο από τους άλλους και τον κίνδυνο της οξείας βρογχίτιδας.

Το κάπνισμα προκαλεί καταστροφές στο επιθήλιο των βρόγχων και τους καθιστά πιο ευάλωτους στις μολύνσεις από ιούς. Επίσης χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την επούλωση των βλαβών και την ίαση.