Ο καρκίνος του πνεύμονα, είναι η κυριότερη αιτία θανάτου εξαιτίας καρκίνου τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.

Προκαλεί περισσότερους θανάτους από ότι όλοι μαζί, οι καρκίνοι του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη.

Υπολογίζεται ότι 60% των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα πεθαίνουν σε 1 χρόνο από τη διάγνωση.

Είδη καρκίνου του πνεύμονα

Στον πνεύμονα μπορούν να εκδηλωθούν διάφορες ιστολογικές μορφές καρκίνου. Συνήθως ταξινομούνται σε μικροκυτταρικά και μη μικροκυτταρικά καρκινώματα. Οι δύο αυτές μορφές καρκίνου, έχουν διαφορετική ανάπτυξη, εξάπλωση, εξέλιξη και θεραπεία

1. Τα μη μικροκυτταρικά καρκινώματα είναι συχνότερα. Εξελίσσονται με αργότερο ρυθμό
    
2. Τα μικροκυτταρικά καρκινώματα, είναι σπανιότερα αλλά αναπτύσσονται ταχύτερα, παρουσιάζουν συχνότερα και ταχύτερα μεταστάσεις. Συνήθως όταν γίνει η διάγνωση, οι μεταστάσεις ήδη υπάρχουν

Ο ιστολογικός τύπος έχει καθοριστικό ρόλο στο είδος της θεραπευτικής αγωγής που θα χορηγηθεί και στην πρόγνωση.

Αιτίες και παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης καρκίνου του πνεύμονα

Ο κίνδυνος προσβολής από καρκίνο του πνεύμονα αυξάνεται με τον αριθμό των τσιγάρων και τη χρονική διάρκεια που ένα άτομο καπνίζει. Επίσης καρκίνο του πνεύμονα προκαλούν και το κάπνισμα πούρων ή πίπας.

Σε σχεδόν 9 στους 10 ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα, υπάρχει σχέση με το κάπνισμα. Εκτός από το ενεργητικό κάπνισμα, το παθητικό κάπνισμα είναι επίσης παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο για την πάθηση.

Η έκθεση σε ραδόνιο, αρσενικό, αμίαντο και ραδιενεργό σκόνη, αυξάνει τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο πνεύμονα. Το ίδιο επίσης συμβαίνει σε άτομα που εκτίθενται σε αυξημένη ακτινοβολία εξαιτίας του επαγγέλματος τους, του περιβάλλοντος ή για ιατρικούς λόγους.

Άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα, έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν τη νόσο.

Τα σημεία και συμπτώματα

Δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις, ο καρκίνος των πνευμόνων δεν προκαλεί συμπτώματα παρά μόνο όταν έχει ήδη επεκταθεί. Το γεγονός αυτό καθιστά τη νόσο ιδιαίτερα επικίνδυνη με ψηλά ποσοστά θνησιμότητας.

Εάν η πάθηση ανιχνευθεί έγκαιρα, τότε οι πιθανότητες διάσωσης του ασθενούς αυξάνονται σημαντικά. Για αυτό είναι αναγκαίο, εάν υπάρχουν σημεία ή συμπτώματα που εμπνέουν ανησυχία, να ζητείται άμεσα η συμβουλή του γιατρού.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι ενοχλήσεις του ασθενούς οφείλονται σε άλλες παθήσεις και όχι σε καρκίνο. Όμως η έγκαιρη αναζήτηση συμβουλής και η ανίχνευση του καρκίνου, μπορεί να είναι σωτήριες για τον ασθενή.

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι:

1. Επίμονος βήχας (δεν υποχωρεί και επιδεινώνεται)
2. Αιμόπτυση, αίμα που παράγεται από το βήχα
3. Πόνος στο στήθος
4. Βραχνάδα
5. Ξαφνική εμφάνιση δύσπνοιας
6. Βραχύπνοια (βραχεία επιπόλαια αναπνοή)
7. Πρήξιμο προσώπου και λαιμού
8. Ανορεξία και απώλεια βάρους
9. Επαναλαμβανόμενες αναπνευστικές μολύνσεις (πνευμονία, βρογχίτιδα)
10. Κούραση, εξάντληση

Η διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται στο οικογενειακό, ατομικό και επαγγελματικό ιστορικό του ασθενούς, στην κλινική εξέταση και στις συμπληρωματικές εξετάσεις.

Οι εξετάσεις που χρησιμεύουν για τη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα είναι:

1. Ακτινογραφία του θώρακα
2. Αξονική τομογραφία των πνευμόνων
3. Μαγνητική τομογραφία
4. Βρογχοσκόπηση
5. Κυτταρολογία πτυέλων
6. Παρακέντηση με λήψη υγρού σε περίπτωση που υπάρχει συλλογή υγρού στη θωρακική κοιλότητα με εξέταση του τύπου των κυττάρων που περιέχονται σε αυτό
7. Σπινθηρογράφημα με ποζιτρόνια (PET scan) που είναι εξέταση που ανιχνεύει την ύπαρξη καρκινικών κυττάρων
8. Σπινθηρογράφημα οστών για την ανίχνευση μεταστάσεων στα κόκαλα
9. Η βιοψία (με βελόνα, θωρακοτομή ή κατά τη βρογχοσκόπηση)

Η θεραπευτική αγωγή

Η θεραπεία βασίζεται στη χειρουργική αφαίρεση του όγκου όταν αυτό είναι εφικτό, στην ακτινοθεραπεία και στη χημειοθεραπεία. Υπάρχει επίσης η φωτοδυναμική θεραπεία.

Η φωτοδυναμική θεραπεία βασίζεται στη χορήγηση χημικής ουσίας που χορηγείται ενδοφλέβια στον ασθενή. Απορροφάται από τα καρκινικά κύτταρα και παραμένει σε αυτά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια κατευθύνονται ακτίνες λέιζερ στις περιοχές όπου υπάρχουν καρκινικά κύτταρα, οι οποίες ενεργοποιούν τη χημική ουσία που με τη σειρά της καταστρέφει τον καρκίνο.

Η φωτοδυναμική θεραπεία χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων που προκαλεί η νόσος (αναπνευστικά, αιμορραγικά, αποφρακτικά) και τη θεραπεία πολύ μικρών όγκων.

Στην κάθε περίπτωση, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα επί μέρους χαρακτηριστικά για να προσφέρεται η εξατομικευμένη πλέον κατάλληλη αγωγή με συνδυασμό των θεραπευτικών μέσων που υπάρχουν.

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τον ιστολογικό τύπο του καρκίνου, τον εντοπισμό, το στάδιο (βαθμός επέκτασης, ύπαρξη ή όχι μεταστάσεων) και τη γενική κατάσταση του ασθενούς.

Η πρόληψη

Η προστασία από καρκινογόνες ουσίες που ευθύνονται για την πρόκληση καρκίνου του πνεύμονα όπως οι τοξικές ουσίες του καπνού, το ραδόνιο, ο αμίαντος, η ραδιενεργός σκόνη, η υπερβολική έκθεση σε ακτινοβολία στο επαγγελματικό περιβάλλον ή για ιατρικούς σκοπούς, είναι απαραίτητη για την πρόληψη.

Η καλύτερη πρόληψη για την αντιμετώπιση της μάστιγας του καρκίνου του πνεύμονα, είναι η αποφυγή ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος όλων των καπνιστικών προϊόντων (τσιγάρων, πίπας, πούρων).