Το άσθμα είναι μια συχνή, χρόνια ασθένεια των πνευμόνων. Υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι παγκόσμια που πάσχουν από άσθμα.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των πασχόντων από άσθμα αυξάνεται.

Η κλινική εικόνα του άσθματος οφείλεται σε φλεγμονή και στένωση των αναπνευστικών διόδων από τις οποίες διέρχεται ο αέρας (αεραγωγοί). Οι κρίσεις άσθματος διαταράσσουν πολύ τη ζωή των ασθενών.

Σε ορισμένες περιπτώσεις οι σοβαρές κρίσεις άσθματος θέτουν τη ζωή του ασθενούς σε κίνδυνο και κάποτε είναι μοιραίες.

Το άσθμα μπορεί να εκδηλωθεί σε παιδιά και σε ενήλικες. Το παιδικό άσθμα είναι δυνατόν να παραμείνει στην εφηβική και ενήλικη ζωή. Μερικοί ενήλικες που παρουσιάζουν άσθμα δεν είχαν την πάθηση όταν ήσαν παιδιά.

Οι κρίσεις άσθματος μπορεί να πυροδοτηθούν από αλλεργικές αντιδράσεις, την έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες, τον καπνό του τσιγάρου ή άλλων καπνιστικών προϊόντων, τη σωματική άσκηση, ορισμένα φάρμακα, ερεθιστικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες και άλλες παθήσεις του πνεύμονα

Τα σημεία και συμπτώματα του άσθματος:

1. Συριγμός κατά την αναπνοή: Πρόκειται για ήχο που μοιάζει με σφύριγμα. Δημιουργείται από το πέρασμα του αέρα από τους αεραγωγούς που είναι στενεμένοι
    
2. Βήχας
    
3. Δύσπνοια
    
4. Αίσθηση βάρους ή σφιξίματος στο θώρακα.

Η κλινική εξέταση του ασθενούς από το γιατρό αναδεικνύει τη δύσπνοια, το συριγμό από τις αναπνευστικές διόδους, τις διαταραχές της διέλευσης του αέρα και τη μείωση του πνευμονικού ψιθύρου που ακούγεται στο στηθοσκόπιο.

Σε μερικές περιπτώσεις οι ασθενείς με άσθμα δυνατόν να παρουσιάσουν πνευμονία, κρυολόγημα, βρογχίτιδα ή άλλη διαταραχή των πνευμόνων που καθιστούν δυσκολότερο το πρόβλημα του άσθματος.

Ορισμένα κλινικά τεστ επιτρέπουν τη μέτρηση του αέρα που μπορεί να εκπνέει ο ασθενής. Ο αέρας εκπνοής μειώνεται σε ασθενείς με άσθμα.

Ο μετρητής ροής αιχμής επιτρέπει τη μέτρηση του αέρα εκπνοής (μέτρηση της μέγιστης εκπνευστικής ικανότητας του ασθενούς). Η εν λόγω μέτρηση βοηθά στην αξιολόγηση της θεραπείας που λαμβάνει ο πάσχων για το άσθμα του.

Η θεραπεία με φάρμακα του άσθματος περιλαμβάνει τα κορτικοστεροειδή, τα βρογχοδιασταλτικά και τους τροποποιητές λευκοτριένης. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν οι σταθεροποιητές μαστοκυττάρων, τα ανιτμουσκαρινικά-αντιχολινεργικά (ιπρατρόπιο, οξιτρόπιο και τιοτρόπιο), οι μεθυλοξανθίνες (θεοφυλλίνη και αμινοφυλλίνη), τα αντιισταμινικά και η ομαλιζουμάμπη. Σε σπάνιες και δύσκολες περιπτώσεις με ανθεκτικότητα στις άλλες θεραπείες δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η μεθοτρεξάτη ως ανοσοκατασταλτικό φάρμακο. 

Βασικά τα φάρμακα για το άσθμα μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

1. Τα φάρμακα που δίνονται για άμεση ανακούφιση
2. Τα φάρμακα που χορηγούνται μακροχρόνια για ρύθμιση της νόσου, έλεγχο των συμπτωμάτων και αποφυγή μελλοντικών επιδεινώσεων.

Τα κορτικοστεροειδή είναι φάρμακα που μειώνουν τη φλεγμονή. Μπορεί να χορηγηθούν σε διάφορες μορφές, από το στόμα, εισπνεόμενα ή ενδοφλέβια.

Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή (μπεκλομεθαζόνη, σικλεσονίδη, βουδεσονίδη) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της φλεγμονής που παρατηρείται στο άσθμα.  

Η χορήγηση των στεροειδών διαμέσου της εισπνοής έχει πλεονεκτήματα. Η δόση που χρειάζεται μπορεί να είναι χαμηλότερη, χορηγείται απευθείας εκεί που χρειάζεται περισσότερο δηλαδή στους αεραγωγούς (βρόγχους και βρογχιόλια) και απομακρύνει τον κίνδυνο παρενεργειών που προκαλούνται λόγω χορήγησης κορτικοστεροειδών φαρμάκων. 

Τα βρογχοδιασταλτικά, β2-διεγέρτες (σαλβουταμόλη, φενοτερόλη, τερβουταλίνη, ρεπροτερόλη) είναι φάρμακα που χαλαρώνουν τις αναπνευστικές διόδους, αναιρούν τη σύσφιξη και στένωση των αεραγωγών και επιτρέπουν καλύτερη διέλευση του αέρα. Τα φάρμακα αυτά μπορεί να χορηγηθούν από το στόμα ή συχνότερα ως εισπνεόμενα διαμέσου νεφελοποιητή, αεροθάλαμου ή ειδικής συσκευής με μετρητή δόσεων σε μέγεθος τσέπης. Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία κρίσης άσθματος και βοηθούν για τη μακροχρόνια θεραπεία.

Τα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα μακράς διάρκειας δράσης (εισπνεόμενοι β2-διεγέρτες) μπορούν να είναι χρήσιμα στη θεραπεία ασθενών που λαμβάνουν στεροειδή και οι οποίοι συνεχίζουν να έχουν συμπτώματα της νόσου.

Οι τροποποιητές λευκοτριένης ή ανταγωνιστές υποδοχέων λευκοτριένης-1 (µοντελουκάστη, ζαφιρλουκάστη) μειώνουν επίσης τον κίνδυνο φλεγμονής. Δεν είναι φάρμακα που βοηθούν για τη θεραπεία της κρίσης άσθματος. Πρόκειται για φάρμακα για μακροχρόνιο έλεγχο του άσθματος που ο ασθενής πρέπει να παίρνει κάθε μέρα.

Οι σταθεροποιητές μαστοκυττάρων (χρωμογλυκικό νάτριο και νεδοχρομίλη) είναι άλλα φάρμακα για τη μακροχρόνια θεραπεία του άσθματος με αντιφλεγμονώδη δράση.