Σχεδόν όλα τα φαγητά, εάν δεν τύχουν της κατάλληλης φροντίδας, είναι δυνατόν να μολυνθούν και να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση.
Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες όπως το κρέας, τα πουλερικά, το ψάρι και άλλα θαλασσινά, εμπλέκονται συχνά σε τροφικές δηλητηριάσεις. Ο λόγος είναι ότι τα αμινοξέα που αποτελούν τις πρωτεΐνες συνιστούν σημαντικά θρεπτικά συστατικά για μερικές ομάδες παθογόνων βακτηριδίων.
Τα βακτηρίδια διασπούν τις πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης και χρησιμοποιούν τα αμινοξέα που προκύπτουν για τον πολλαπλασιασμό τους. Βακτηρίδια και άλλοι μικροοργανισμοί ζωικής προέλευσης, βρίσκονται συχνά σε τρόφιμα που προέρχονται από ζώα.
Εκτός από τα αμινοξέα, τα βακτηρίδια χρειάζονται και υγρασία για να μπορέσουν να αναπτυχθούν. Φαγητά με ψηλή υγρασία όπως αυτά ψηλής περιεκτικότητας σε άμυλο, αυγά και κρέμα γάλακτος, αποτελούν καλύτερο περιβάλλον για την ανάπτυξη των βακτηριδίων.
Υπάρχουν τοξίνες από παθογόνα βακτηρίδια που αδρανοποιούνται από το μαγείρεμα . Για παράδειγμα η αλλαντοτοξίνη (παράγεται από το βακτηρίδιο
Clostridium botulinum, προκαλεί την αλλαντίαση) εξουδετερώνεται μετά από 10 λεπτά βρασίματος.
Όμως πολλές άλλες τοξίνες δεν εξουδετερώνονται και παραμένουν σταθερές με την αύξηση της θερμοκρασίας. Για παράδειγμα ο σταφυλόκοκκος, παράγει τοξίνες που δεν καταστρέφονται στις ψηλές θερμοκρασίες του μαγειρέματος.
Για την πρόληψη δημιουργίας τοξινών στα τρόφιμα και φαγητά που ευνοούν την ανάπτυξη βακτηριδίων, είναι σημαντικό, να μην τα αφήνουμε στη συνήθη θερμοκρασία δωματίου για περισσότερο από δύο ώρες.
Όταν η θερμοκρασία αυξάνεται και φτάνει ή ξεπερνά τους 32 βαθμούς Κελσίου, δεν πρέπει να αφήνουμε, τα ευάλωτα στα βακτηρίδια τρόφιμα, έξω από το ψυγείο για περισσότερο από μία ώρα.
Τα συχνότερα συμπτώματα των ασθενειών που προκαλούνται λόγω μόλυνσης των φαγητών περιλαμβάνουν:
- Διάρροια
- Πόνο στην κοιλιά
- Πυρετό
- Πονοκέφαλο
- Εμετούς
- Εξάντληση σε σοβαρό βαθμό
- Κάποτε παρατηρούνται αίμα ή πύο στα κόπρανα.
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το είδος του μικροοργανισμού που έχει μολύνει το φαγητό που καταναλώθηκε όπως επίσης και από την ποσότητα των μικροοργανισμών που έχουν εισβάλει δια της διατροφής στον οργανισμό του ασθενούς.
Σε σπάνιες περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορούν να εκδηλωθούν ακόμη και μισή ώρα μετά από την κατανάλωση των μολυσμένων φαγητών. Συνήθως εμφανίζονται από πολλές ώρες μέχρι μερικές μέρες μετά.
Σε περιπτώσεις όπου οι παθολογικοί μικροοργανισμοί ή και οι τοξίνες τους που έχουν προσβάλει τον ασθενή ανήκουν σε οικογένεια ιών ή παρασίτων, μπορεί να περάσουν μερικές εβδομάδες μέχρι να εκδηλωθεί η νόσος που προκαλούν.
Στις περισσότερες περιπτώσεις τροφικών δηλητηριάσεων, τα συμπτώματα διαρκούν μία έως δύο μέρες. Κάποτε διαρκούν από μία εβδομάδα έως δέκα μέρες.
Στους ασθενείς που κατά τα άλλα ήσαν υγιείς πριν από την τροφική δηλητηρίαση, η διάρκεια της νόσου δεν είναι μεγάλη ούτε και απειλεί τη ζωή τους.
Όμως υπάρχουν ευπαθείς ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο και είναι δυνατόν να παρουσιάσουν σοβαρά προβλήματα. Οι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν:
- Άτομα προχωρημένης ηλικίας
- Βρέφη και μικρά παιδιά
- Διαβητικούς
- Καρκινοπαθείς
- Ασθενείς με προβλήματα άμυνας του οργανισμού (ανοσοκατασταλμένοι) όπως για παράδειγμα ασθενείς με AIDS
- Ασθενείς που παίρνουν μακροχρόνια θεραπεία με κορτικοστεροειδή για ασθένειες όπως άσθμα, αρθρίτιδα και άλλες
- Ασθενείς με προβλήματα στο στομάχι, που έχουν υποβληθεί σε εγχειρήσεις στο στομάχι, ασθενείς που παίρνουν φάρμακα για τη μείωση παραγωγής οξέων από το στομάχι (αναστολείς αντλίας πρωτονίων).
Στις περιπτώσεις που τα συμπτώματα είναι σοβαρά, οι ασθενείς πρέπει να τυγχάνουν άμεσης ιατρικής περίθαλψης. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο όταν ο ασθενής ανήκει σε μια από τις ευπαθείς ομάδες.
Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής πρέπει να ενυδατώνεται καλά για να αντικαθιστούνται τα υγρά που χάνονται λόγω εμετού και διάρροιας.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι σύμφωνα με ορισμένα στατιστικά στοιχεία, οι άνθρωποι που προσβάλλονται από ασθένειες που μεταδίδονται από τα φαγητά και τις τροφές, είναι περισσότεροι από αυτούς που προσβάλλονται από το κοινό κρυολόγημα.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στην υγιεινή των τροφίμων ιδιαίτερα κατά το καλοκαίρι που οι αυξημένες θερμοκρασίες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για περισσότερες τροφικές δηλητηριάσεις.
