Η ασπιρίνη για πρόληψη και θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η καρδιακή προσβολή, το εγκεφαλικό επεισόδιο και η θρόμβωση, χορηγείται καθημερινά σε εκατομμύρια ανθρώπων παγκόσμια.
Ωστόσο και παρά το γεγονός, ότι για δεκαετίες γίνονται έρευνες παραμένουν αναπάντητα ορισμένα βασικά ερωτήματα για την ασπιρίνη, όπως για παράδειγμα για την ιδανική δόση για την πρωτογενή ή δευτερογενή πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων.
Η ασπιρίνη, όπως και η κλοπιδογρέλη είναι φάρμακα που εμποδίζουν τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων που οδηγεί στη δημιουργία θρόμβων. Επειδή τα φάρμακα αυτά αποτρέπουν τη δημιουργία θρόμβων μπορούν επίσης να προκαλέσουν αιμορραγία.
Οι γιατροί συχνά χορηγούν καθημερινά στους ασθενείς τους που παρουσίασαν (δευτερογενής πρόληψη) ή που έχουν ψηλούς παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα μυοκαρδίου και εγκεφαλικά επεισόδια (πρωτογενής πρόληψη), ασπιρίνη για την πρόληψη των εν λόγω παθήσεων. Σε αυτές τις ομάδες ασθενών η πρόληψη σχηματισμού θρόμβων προσφέρει πολύ περισσότερα οφέλη παρά κινδύνους.
Το πρόβλημα είναι ότι οι διάφορες δόσεις ασπιρίνης μπορούν να έχουν διαφορές στα οφέλη και στους κινδύνους που δημιουργούν στους ασθενείς. Για παράδειγμα οι χαμηλότερες δόσεις ασπιρίνης μπορεί να προκαλούν λιγότερο κίνδυνο για αιμορραγία. Όμως δυνατόν να είναι λιγότερο αποτελεσματικές στην πρόληψη των θρόμβων. Από την άλλη, οι μεγαλύτερες δόσεις ασπιρίνης, μπορεί να είναι αποτελεσματικότερες στην πρόληψη των θρόμβων αλλά δυνατόν να προκαλούν περισσότερες αιμορραγίες.
Είναι γεγονός ότι η ιδανική δόση για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων παραμένει ένα επίμαχο θέμα. Μια ενδιαφέρουσα έρευνα από γιατρούς διαφόρων χωρών ρίχνει περισσότερο φως στο ζήτημα.
Ο στόχος της έρευνας ήταν να διευκρινιστεί καλύτερα η ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη δόση της ασπιρίνης για σκοπούς πρόληψης της καρδιακής προσβολής και των εγκεφαλικών επεισοδίων. Στην εργασία αυτή συμπεριλήφθηκαν 15.595 άνθρωποι που ανήκαν σε ομάδες ψηλού κινδύνου για έμφραγμα μυοκαρδίου και εγκεφαλικό επεισόδιο λόγω του ότι είχαν ήδη παρουσιάσει ένα προηγούμενο επεισόδιο (δευτερογενής πρόληψη).
Οι συμμετέχοντες με τυχαιοποιημένο τρόπο κατατάσσονταν σε διαφορετικές ομάδες θεραπευτικής δοκιμής. Με βάση αυτό το διαχωρισμό, οι ασθενείς λάμβαναν ασπιρίνη στη δόση των 75 έως 162 χλγ ημερησίως είτε με κλοπιδογρέλη 75 χλγ ημερησίως είτε με πλασέμπο (ανενεργές εικονικό φάρμακο). Η έρευνα εκτός από τυχαιοποιημένη ήταν και διπλά τυφλή.
Διπλά τυφλή σημαίνει, ότι ούτε ο ασθενής γνώριζε ποια φάρμακα ακριβώς λάμβανε αλλά ούτε και ο γιατρός του. Το είδος αυτό της έρευνας, δηλαδή προοδευτική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή και ελεγχόμενη με πλασέμπο, προσδίδει στα αποτελέσματα μεγάλη εγκυρότητα και αξιοπιστία.
Ωστόσο ένας περιοριστικός παράγοντας στη δύναμη της εν λόγω έρευνας είναι ότι δεν υπήρχε τυχαιοποιημένη χορήγηση της ασπιρίνης, δηλαδή όλοι οι ασθενείς λάμβαναν το εν λόγω φάρμακο. Επίσης θα συγκρατήσουμε ότι τα συμπεράσματα που προκύπτουν δεν είναι οριστικά όχι μόνο λόγω των περιορισμών ή κριτικής που μπορεί να ασκηθεί, αλλά και λόγω του ότι πρέπει να συνεκτιμηθούν με τα ευρήματα και συμπεράσματα άλλων ανάλογων εργασιών.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν τους ασθενείς για να εξακριβώσουν ποια από τις θεραπείες ήταν αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη. Η παρακολούθηση συγκέντρωνε στοιχεία σχετικά με το πόσοι ασθενείς παρουσίαζαν καρδιακή προβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο, αιμορραγία, θρομβώσεις ή πέθαιναν.
Τα αποτελέσματα έδειξαν:
- Στην εξέλιξη των ασθενών, που έπαιρναν μικρή ή μεγάλη δόση ασπιρίνης δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα και στην ασφάλεια
- Όμως οι ασθενείς που λάμβαναν ψηλές δόσεις ασπιρίνης μαζί με κλοπιδογρέλη είχαν λίγο περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν, να παρουσιάσουν αιμορραγία, καρδιακή προσβολή η εγκεφαλικό επεισόδιο
Τα συμπεράσματα των ερευνητών είναι:
- Οι ψηλές δόσεις της ασπιρίνης (100 χλγ ημερησίως ή περισσότερο) δεν προσφέρουν περισσότερα από τις χαμηλότερες δόσεις.
- Οι ψηλότερες δόσεις μπορεί να βλάπτουν περισσότερο, ιδιαίτερα όταν ταυτόχρονα λαμβάνεται και κλοπιδογρέλη. Ασθενείς που πρέπει να λαμβάνουν διπλή θεραπεία εναντίον της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων, είναι καλύτερα να λαμβάνουν χαμηλή δόση ασπιρίνης
- Οι χαμηλές δόσεις ασπιρίνης (75 έως 81 χλγ ημερησίως) είναι εξίσου αποτελεσματικές και ασφαλείς για τη μακροχρόνια δευτερογενή πρόληψη της καρδιακής προσβολής, των εγκεφαλικών επεισοδίων και των θρομβώσεων.
