Οι πέτρες στη χολή (χολόλιθοι, αποτελούνται κυρίως από χοληστερόλη) μπορεί να προκαλούν συμπτώματα που καθιστούν υποχρεωτική την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (χολοκυστεκτομή).

Οι χολόλιθοι μπορεί να υπάρχουν χωρίς να σχηματίζουν πέτρες που δημιουργούν προβλήματα λόγω απόφραξης των χοληφόρων αγγείων με πόνο, πυρετό, ίκτερο, μόλυνση και ακόμη κίνδυνο θανάτου του ασθενούς.

Οι γυναίκες, οι διαβητικοί, οι υπέρβαροι ή οι παχύσαρκοι, άτομα με οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες προσβολής από την πάθηση. Το ίδιο ισχύει επίσης στους ηλικιωμένους. Το 20% των ατόμων άνω των 65 ετών, έχουν πέτρες στη χολή.  

Οι πέτρες που δεν προκαλούν συμπτώματα, συνήθως δεν οδηγούν σε χειρουργική επέμβαση. Περίπου 60% των ανθρώπων που έχουν πέτρες στη χολή, δεν ασθενούν ποτέ λόγω αυτών. Μάλιστα μπορεί ποτέ να μη μάθουν ότι τις έχουν. Όταν όμως προκαλούν πόνο, τότε γίνεται συνήθως χολοκυστεκτομή. 

Τα δεδομένα που δείχνουν την επιρροή της κατανάλωσης των φρούτων και λαχανικών στη χολολιθίαση ήταν μέχρι πρόσφατα σπάνια. Για το λόγο αυτό, Αμερικανοί ερευνητές εξέτασαν με προοδευτικό τρόπο σε 77.090 γυναίκες ηλικίας 37 έως 64 ετών, τη σχέση αυτή.

Στην αρχή της έρευνας καμία από τις γυναίκες που συμμετείχαν δεν είχε ιστορικό με πέτρες στη χολή. Οι γυναίκες ήσαν νοσοκόμες και λάμβαναν μέρος στη διαχρονική έρευνα Nurses' Health Study. Συμπλήρωναν διαδοχικά, κατά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, ερωτηματολόγια σχετικά με την κατανάλωση τους σε φρούτα και λαχανικά όπως επίσης εάν στα ενδιάμεσα παρουσίαζαν πρόβλημα με πέτρες στη χολή και είχαν υποβληθεί σε χολοκυστεκτομή.

Η έρευνα διήρκεσε για 7 χρόνια. Καταγράφηκαν 6.608 περιπτώσεις χολοκυστεκτομής.

Η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν έδειξε ότι:

1. Οι γυναίκες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, είχαν 21% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν πρόβλημα χολολιθίασης που οδηγούσε σε χολοκυστεκτομή. Οι γυναίκες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έτρωγαν καθημερινά 7 ή περισσότερες μερίδες από αυτά. Οι γυναίκες με τη χαμηλότερη κατανάλωση, έτρωγαν λιγότερες από 3 μερίδες ημερησίως (μια μερίδα αντιστοιχεί περίπου με την ποσότητα σε ένα φλιτζάνι ή 80 γραμμάρια)
    
2. Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα εσπεριδοειδή, άλλα φρούτα ή λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη C, το μπρόκολο, το λάχανο, η κράμβη, τα λαχανάκια Βρυξελλών, σχετίζονταν με μείωση του κινδύνου για χολοκυστεκτομή.

Οι ερευνητές πιστεύουν, ότι οι φυτικές ίνες, οι αντιοξειδωτικές ουσίες (περιλαμβάνουν τη βιταμίνη C) και μεταλλικά στοιχεία (όπως το μαγνήσιο) της διατροφής πλούσιας σε φρούτα και λαχανικά, βοηθούν στην πρόληψη των χολόλιθων που προκαλούν πόνο και άλλα συμπτώματα οδηγώντας έτσι στη χολοκυστεκτομή.

Βασικά οι ευεργετικές επιδράσεις πιθανόν να οφείλονται σε μια σύνθετη συνέργεια μεταξύ των θρεπτικών ουσιών που περιέχονται στα φρούτα και λαχανικά.

Για αυτό είναι πιο λογικό για την πρόληψη της πάθησης, να συστήνεται η άφθονη κατανάλωση τους πάρα να λαμβάνονται ξεχωριστά κάποια από τα συστατικά τους.