Η άνοια χαρακτηρίζεται από ένα προοδευτικό εκφυλισμό και απώλεια των διανοητικών ικανοτήτων του ατόμου.
Οι ασθενείς με άνοια παρουσιάζουν προβλήματα της μνήμης, της σκέψης, της αντίληψης, του προσανατολισμού, των γνωστικών λειτουργιών τους.
Η άνοια είναι συχνότερη στους ηλικιωμένους, σε άτομα τρίτης ηλικίας. Σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών το ποσοστό αυτών που πάσχουν από άνοια είναι 6%.
Με την αύξηση της ηλικίας, το ποσοστό των ατόμων που προσβάλλονται από άνοια, αυξάνεται και για αυτό έχει επικρατήσει ο όρος γεροντική άνοια. Το 20% των ατόμων άνω των 80 ετών, πάσχουν από άνοια.
Το 60% -70% των περιπτώσεων άνοιας οφείλεται στη νόσο Αλτσχάιμερ. Ένα ποσοστό της τάξης του 15% των περιπτώσεων άνοιας οφείλεται σε αγγειακά προβλήματα του εγκεφάλου (πολυεμφρακτική άνοια).
Εκτός από την αύξηση της ηλικίας, τη νόσο Αλτσχάιμερ και τις εγκεφαλικές αγγειακές παθήσεις, άλλες ασθένειες που είναι σπανιότερες αιτίες άνοιας, περιλαμβάνουν τη νόσο Πάρκινσον, τον υποθυρεοειδισμό, το AIDS, τον καρκίνο εγκεφάλου και άλλες.
Είναι πολύ σημαντικό να ζητάτε τη βοήθεια και τις συμβουλές του γιατρού σας, εάν σε εσάς ή σε κάποιο μέλος της οικογένειας ή σε φίλο σας, παρουσιαστούν προβλήματα της σκέψης, της μνήμης, της συμπεριφοράς με αλλαγές που είναι ασυνήθιστες και που δεν μπορούν να εξηγηθούν από υπερφόρτωση ή υπερβολική κούραση.
Δεν σημαίνει όταν κάποιος ξεχνά, έχει δυσκολίες στο να σκεφτεί, να κάνει υπολογισμούς, να προγραμματίσει κάτι ή παρουσιάζει επιθετικότητα και ευερεθιστότητα ότι πάσχει από άνοια. Η άνοια περιλαμβάνει ένα σύνολο συμπτωμάτων με εξελικτικό χαρακτήρα που συνθέτουν την εικόνα της προοδευτικής εξασθένησης των διανοητικών λειτουργιών.
Ανεξάρτητα από την αιτία της άνοιας, η έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση, έχουν καθοριστική σημασία στην αντιμετώπιση και στη διατήρηση όσο το δυνατό περισσότερων γνωστικών και άλλων διανοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου του ασθενούς.
Εκτός από τις διάφορες θεραπείες που μπορούν σήμερα να προταθούν, η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει τη δημιουργία του υποστηρικτικού οικογενειακού και κοινωνικού δικτύου που μπορεί να προσφέρει πολλά στον ασθενή, στα πρώτα στάδια της άνοιας.
Είναι φυσιολογικό όταν ένα άτομο αντιληφθεί ότι παρουσιάζει τα πρώτα στάδια της άνοιας, νιώθει εξαιρετικά δυσάρεστα. Παράλληλα υπάρχει ο κίνδυνος η εξέλιξη της νόσου να μην του επιτρέπει να χειρίζεται σωστά τις προσωπικές, επαγγελματικές και οικογενειακές του υποθέσεις.
Το γεγονός αυτό αποτελεί ακόμη ένα επιπρόσθετο λόγο που κάνει την έγκαιρη ανίχνευση της άνοιας, ευεργετική για τον ασθενή. Μπορεί με άτομα της εμπιστοσύνης του, να οργανωθεί έγκαιρα για να αντιμετωπισθούν όλα τα προβλήματα που πιθανόν να δημιουργήσει σε όλα τα επίπεδα, η νόσος.
Μερικά σημεία, που πιθανόν να εκδηλώνονται με αυξανόμενη συχνότητα, είναι δυνατόν να προκαλέσουν υποψίες ότι κάτι σε σχέση με άνοια μπορεί να συμβαίνει.
Εάν κάποιος παρουσιάζει λίγα ή περισσότερα από τα πιο κάτω σημεία είναι καλό να εξετάζεται από το γιατρό ο οποίος μπορεί να αναγνωρίσει κατά πόσο πράγματι πρόκειται για μια αρχόμενη μορφή άνοιας, εάν πρόκειται για κάτι παροδικό ή κάτι άλλο:
- Δυσκολίες στην απόκτηση, συγκράτηση νέων πληροφοριών και γνώσεων. Οι δυσκολίες της μάθησης μπορεί να εκφράζονται με το γεγονός ότι ο ασθενής ξεχνά λόγω προβλήματος στη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Για παράδειγμα δεν θυμάται πρόσφατα γεγονότα ή συνομιλίες, ξεχνά τα ραντεβού του, δεν θυμάται που έβαλε τα κλειδιά του ή τοποθετεί σε λανθασμένους τόπους αντικείμενα
- Δυσκολίες στη σκέψη. Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα στο σπίτι ή στην εργασία του, ο ασθενής δυσκολεύεται να συλλογιστεί και να προτείνει ένα λογικό σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος. Ανάλογες δυσκολίες εκδηλώνονται όταν ο ασθενής πρέπει να διεκπεραιώνει συνήθεις αλλά σχετικά πολύπλοκες και σύνθετες εργασίες όπως για παράδειγμα η ετοιμασία φαγητού
- Δυσκολίες στον προσανατολισμό. Ο ασθενής δυσκολεύεται να βρει χώρους που είναι γνωστοί σε αυτόν. Χάνεται εύκολα. Δυσκολεύεται στην οδήγηση
- Δυσκολίες γλώσσας. Δεν βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράζεται σωστά και δεν μπορεί να αρχίσει ή να παρακολουθήσει μια συνομιλία, ενώ πρωτύτερα αυτά δεν αποτελούσαν πρόβλημα
- Οι αλλαγές στη συμπεριφορά περιλαμβάνουν ασυνήθιστες για το συγκεκριμένο άτομο ερεθιστικότητα, επιθετικότητα και απάθεια για το τι συμβαίνει στο περιβάλλον του.
Οι πολυάριθμες έρευνες που γίνονται σήμερα για την άνοια, προσφέρουν σημαντικές ελπίδες για το μέλλον.
Εστιάζονται στην κατανόηση των διαφόρων πτυχών της άνοιας με στόχο την ανεύρεση καλύτερων θεραπευτικών μέσων, την πρόληψη και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών που προσβάλλονται από άνοια.
