Η μνήμη, μάς βοηθά στο να κάνει τη ζωή μας πιο ευχάριστη, παρά το γεγονός ότι η ζωή είναι δύσκολη.
Γενικά οι έρευνες δείχνουν, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι παντού στον κόσμο, δηλώνουν ότι είναι ευτυχισμένοι.
Ακόμη και άτομα με σωματικές ή πνευματικές αναπηρίες ή άνθρωποι που δεν έχουν αρκετά χρήματα, δηλώνουν στις περισσότερες περιπτώσεις ευτυχισμένοι.
Μελέτες που αφορούν την αυτοβιογραφική μνήμη και την ευτυχία, έδειξαν ότι η ανθρώπινη μνήμη έχει την τάση να αλλοιώνει τις αναμνήσεις, μειώνοντας τη σημασία των δυσάρεστων γεγονότων που συνέβηκαν σε κάποιον και βοηθώντας τις αναμνήσεις των ευχάριστων γεγονότων.
Η αυτοβιογραφική μνήμη είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι θυμούνται γεγονότα της ζωής που τους αφορούν προσωπικά. Η ελαφριά μορφή κατάθλιψης μπορεί να διαταράσσει και διακόπτει τον μηχανισμό αυτό που ευνοεί επιλεκτικά τις καλές αναμνήσεις έναντι των κακών.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς εργάζεται η μνήμη για να πετυχαίνει να κάνει τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους;
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, υπάρχουν βασικά δύο μηχανισμοί με τους οποίους η μνήμη επεξεργάζεται επιλεκτικά και ευνοϊκά τα καλά γεγονότα εις βάρος των κακών συμβάντων στη ζωή κάποιου.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι συνήθως στη ζωή, τα ευχάριστα γεγονότα είναι αριθμητικά περισσότερα σε σύγκριση με τα δυσάρεστα. Οι άνθρωποι ψάχνουν και επιδιώκουν να έχουν ευχάριστες εμπειρίες στη ζωή τους και να αποφεύγουν τις κακές καταστάσεις.
Ανεξάρτητα από την εθνική ή πολιτιστική ταυτότητα ή άλλη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των ανθρώπων, όλοι γενικά ανεξάρτητα ηλικίας, επιδιώκουν να έχουν ευχάριστες εμπειρίες στη ζωή τους.
Ο δεύτερος μηχανισμός με τον οποίο η μνήμη των ανθρώπων βοηθά στο να κάνει τη ζωή τους πιο ευτυχισμένη, είναι ο επιλεκτικός τρόπος με τον οποίο επεξεργάζεται ο εγκέφαλός μας διαμέσου της μνήμης, τα ευχάριστα συναισθήματα σε σύγκριση με τις δυσάρεστες ή οδυνηρές καταστάσεις.
Με βάση το μηχανισμό αυτό, η μνήμη μειώνει σταδιακά, αλλοιώνει και εξαφανίζει βαθμηδόν μέχρι ενός σημείου, ξεθωριάζοντάς τις στο χρόνο, τις αναμνήσεις των άσχημων εμπειριών που είχε κάποιος άνθρωπος στη ζωή του. Οι ευχάριστες εμπειρίες μειώνονται στη μνήμη με ένα ρυθμό πολύ πιο αργό σε σύγκριση με τις κακές αναμνήσεις.
Η άνιση αυτή εξαφάνιση των κακών αναμνήσεων σε σχέση με τις καλές, οφείλεται σε μια διαδικασία που έχει ονομαστεί ελαχιστοποίηση.
Ο μηχανισμός της ελαχιστοποίησης επιτρέπει στους ανθρώπους να επιστρέφουν μετά από δύσκολα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή τους, στα κανονικά τους επίπεδα ευτυχίας. Ο μηχανισμός της ελαχιστοποίησης συμβαίνει σε βιολογικό, κοινωνικό και γνωστικό επίπεδο και είναι πολύ πιο έντονος για τα αρνητικά που συμβαίνουν στη ζωή παρά για τα θετικά.
Με τον τρόπο αυτό, η μνήμη βοηθά τους ανθρώπους να αμβλύνουν τη αισθηματική επιρροή που έχουν τα αρνητικά και άσχημα συμβάντα που παρουσιάστηκαν στη ζωή τους. Είναι κατά κάποιο τρόπο ένας μηχανισμός άμυνας, που προκύπτει από την ανάγκη που έχουν οι άνθρωποι να βλέπουν τη ζωή τους περισσότερο θετικά παρά αρνητικά.
Τονίζεται το γεγονός ότι το φαινόμενο αυτό δεν οφείλεται σε μια ανεπάρκεια της μνήμης λόγω της φθοράς του χρόνου. Εδώ πρόκειται για μια επιλεκτική απόκλιση της μνήμης από τα αρνητικά που συμβάλλει στο ξεθώριασμα των κακών αναμνήσεων.
Ο μηχανισμός της ελαχιστοποίησης πρέπει να θεωρείται ότι είναι μια υγιής διαδικασία του εγκεφάλου και της μνήμης. Ο στόχος του είναι να επιτρέπει στους ανθρώπους να αντεπεξέρχονται στις δυσκολίες που αναπόφευκτα υπάρχουν στη ζωή.
Στην ουσία ο μηχανισμός αυτός είναι διαφορετικός από την απώθηση στο ασυνείδητο, που περιέγραψε ο Φρόιντ. Με τη διαδικασία της ελαχιστοποίησης οι άνθρωποι θυμούνται τα κακά συμβάντα αλλά τα θυμούνται με λιγότερο αρνητικό τρόπο.
Φυσικά η ζωή δεν είναι ευχάριστη για όλους. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι αναφέρουν περισσότερα δυσάρεστα παρά ευχάριστα γεγονότα στη ζωή τους. Αυτό σημαίνει ότι οι μηχανισμοί της μνήμης που κάνουν τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους όπως η ελαχιστοποίηση δεν λειτουργούν το ίδιο καλά για όλους.
Μεταξύ των ανθρώπων που πάσχουν από ελαφριάς μορφής κατάθλιψη, οι δυσάρεστες και οι ευχάριστες αναμνήσεις ξεθωριάζουν στο πέρασμα του χρόνου με τον ίδιο τρόπο. Νέες έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο σοβαρή είναι μια μορφή κατάθλιψης τόσο περισσότερες διαταραχές παρουσιάζει ο μηχανισμός της ελαχιστοποίησης.
Για αυτούς που δεν υποφέρουν από κατάθλιψη, η αυτοβιογραφική μνήμη είναι ένα δυνατό εργαλείο άμυνας του οργανισμού. Στις περιπτώσεις αυτές δεν ισχύει το πρότυπο που λέει ότι το άσχημο είναι δυνατότερο παρά το καλό.
Αντίθετα η μνήμη επιτρέπει στους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τις τραγωδίες, να ξεπερνούν δύσκολες και τραυματικές καταστάσεις, να απολαμβάνουν ευτυχισμένες στιγμές και να ελπίζουν για κάτι καλύτερο για το αύριο.
