Η παρενόχληση στο χώρο εργασίας είναι ένα ευρέως διαδεδομένο πρόβλημα. Η παρενόχληση μπορεί να πάρει πολλές μορφές μεταξύ των εργαζόμενων σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα στο επαγγελματικό περιβάλλον.

Παρά το γεγονός ότι οι διάφορες μορφές παρενόχλησης, κατάχρησης, κακομεταχείρισης και βίας στο χώρο εργασίας είναι ένα συχνό φαινόμενο, εντούτοις οι ειδικοί δεν έχουν ακόμη καταφέρει να καταλήξουν σε ένα κοινά αποδεκτό και περιεκτικό ορισμό του προβλήματος σε όλες του τις μορφές.

Πρόσφατα επιστήμονες από την Ισπανία βασιζόμενοι σε προηγούμενες έρευνες και εργασίες που δημοσιεύτηκαν για το ζήτημα, πρότειναν ένα νέο ορισμό για την παρενόχληση στο χώρο εργασίας.

Οι Ισπανοί επιστήμονες ορίζουν ως παρενόχληση στο χώρο εργασίας τη "διαδικασία συστηματικής και επαναλαμβανόμενης επίθεσης από ένα άτομο ή ομάδα ατόμων εναντίον ενός συναδέλφου, ενός υφιστάμενου ή ενός ανώτερου". 

Προκαλεί σοβαρές αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους, την οικογένεια και το κοινωνικό τους περιβάλλον. Παράλληλα επιδρά στην επαγγελματική τους απόδοση την οποία μπορεί να μειώνει.

Οι διάφορες μορφές παρενόχλησης στο χώρο εργασίας έχουν πολλές γενεσιουργές αιτίες. Ωστόσο τα συμπεράσματα στα οποία έχουν καταλήξει μέχρι σήμερα οι ερευνητές παρουσιάζουν μεγάλες διαφοροποιήσεις λόγω των δυσκολιών στους βασικούς ορισμούς του φαινομένου και της οριοθέτησης των συμπεριφορών που δυνατόν να βιώνονται ως ψυχολογική ή σεξουαλική παρενόχληση, πείραγμα, εκφοβισμός, κακομεταχείριση, κατάχρηση και επιθετικότητα.

Οι Ισπανοί ερευνητές μελέτησαν το φαινόμενο σε εργαζόμενους στη χώρα τους με τη βοήθεια ειδικών τυποποιημένων ερωτηματολογίων για την αξιολόγηση και μέτρηση της παρενόχλησης και κατάχρησης στο επαγγελματικό περιβάλλον.

Τα επί μέρους τμήματα του ερωτηματολογίου έλαβαν υπόψη προηγούμενες εργασίες Νορβηγών ερευνητών σύμφωνα με τους οποίους ένα μεμονωμένο επεισόδιο δεν αποτελεί παρενόχληση.

Υπάρχουν επίσης τμήματα στο ερωτηματολόγιο που εξετάζουν διακριτικές μορφές συμπεριφοράς όπως "κάποιος έχει κατακρατήσει και αποκρύψει πληροφορίες από εσάς γεγονός το οποίο συνετέλεσε στη μείωση της αποδοτικότητας σας". Άλλα τιμήματα του ερωτηματολογίου αξιολογούν σοβαρότερες μορφές παρενόχλησης όπως "έχετε νιώσει ότι σας παρενόχλησαν σεξουαλικά κατ' επανάληψη" ή "έχετε απειληθεί με βία ή σωματική κακοποίηση".

Τα ευρήματα των Ισπανών επιστημόνων από 3.000 εργαζόμενους ήταν τα ακόλουθα:

1. 14% των συμμετεχόντων επιβεβαίωσαν ότι υπέφεραν κατά τους 6 μήνες που προηγήθηκαν από καταστάσεις ψυχολογικής παρενόχλησης. Το 5,8% δήλωσαν ότι υπέφεραν από τις εν λόγω καταστάσεις συχνά και το υπόλοιπο 8,2% περιστασιακά. Επισημαίνεται ότι το 2000, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (International Labor Organization) δήλωσε ότι το ποσοστό των περιπτώσεων όπου υπάρχει ισχυρισμός για κακομεταχείριση και παρενόχληση των εργαζομένων στο χώρο εργασίας ανέρχεται στο 5% που είναι ανάλογο με αυτό που βρήκαν οι Ισπανοί ερευνητές
    
2. Οι γυναίκες είναι οι εργαζόμενοι που αποτελούν με τη μεγαλύτερη συχνότητα τα θύματα της παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Το ίδιο έχει βρεθεί και σε άλλες ανάλογες έρευνες
    
3. Οι εργαζόμενοι άνω των 45 ετών είναι οι πλέον ευάλωτοι και έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι θύματα παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Το εύρημα αυτό βρίσκεται σε αντίθεση με αποτελέσματα άλλων ερευνών που βρήκαν ότι είναι οι εργαζόμενοι κάτω των 30 ετών που είναι περισσότερο ευάλωτοι στην εργασιακή παρενόχληση
    
4. Τα άτομα που εργάζονταν προσωρινά με συμβόλαια δεν διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο παρενόχλησης. Αντίθετα οι εργαζόμενοι με το καθεστώς του μόνιμου ήσαν συχνότερα θύματα παρενόχλησης. Και αυτό το εύρημα είναι αντίθετο με άλλες έρευνες που έδειξαν ότι οι νέοι σε ηλικία εργαζόμενοι, με προσωρινό συμβόλαιο κινδύνευαν περισσότερο από επιθετική παρενόχληση
    
5. Σε χώρους εργασίας με λιγότερους από 50 εργαζόμενους οι πιθανότητες για παρενόχληση βρέθηκαν να είναι περισσότερες. Ο λόγος είναι πιθανόν ότι σε τέτοιο περιβάλλον δεν υπάρχουν οι επιτροπές υγείας και ασφάλειας που επιβάλλεται να υπάρχουν σε εργασιακό περιβάλλον με περισσότερους από 50 εργαζόμενους
    
6. Μερικοί παράγοντες που υπήρχαν με μεγαλύτερη συχνότητα σε θύματα της παρενόχλησης ήταν το να ανήκουν σε συντεχνία, οι προηγούμενες εμπειρίες χρόνου χωρίς δουλειά και η απουσία για εξειδικευμένη θεραπεία
    
7. Μόνο 9% των περιπτώσεων κατάχρησης και παρενόχλησης βρέθηκε ότι γίνονταν από υφιστάμενους. Το 47,2 % των περιπτώσεων γινόταν από τα πάνω προς τα κάτω δηλαδή από τους προϊστάμενους προς υφιστάμενους που είναι η συνηθέστερη μορφή παρενόχλησης στην εργασία στην Ισπανία

Βλέπουμε λοιπόν ότι η εργασιακή παρενόχληση είναι ένα σοβαρό πρόβλημα σε ομάδες εργαζόμενων.

Οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές παρενόχλησης στο ψυχολογικό, σεξουαλικό και άλλους τομείς της προσωπικότητας των θυμάτων έχουν επιπτώσεις για όλους στο επαγγελματικό περιβάλλον.

Για την αντιμετώπιση της εργασιακής παρενόχλησης σε όλες τις μορφές της, χρειάζεται διαφώτιση όλων για το ζήτημα, αύξηση της ενημερότητας των εργαζομένων και διαπαιδαγώγηση για τους τρόπους διαχείρισης του προβλήματος τόσο από τα θύματα όσο και από αρμόδια άτομα ή όργανα μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού.