Η νεανική και ιδιαίτερα η εφηβική παραβατικότητα και εγκληματικότητα, είναι σύνθετα προβλήματα που παρουσιάζουν αύξηση στις σύγχρονες κοινωνίες.
Στους έφηβους, συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από τη χρήση βίας, σεξουαλική απερισκεψία και χρήση ναρκωτικών, προκαλούν ανησυχίες. Οι δυσάρεστες συνέπειες με απρόβλεπτες προεκτάσεις, δυνατόν να επηρεάζουν μόνιμα τη ζωή τους.
Ο ρόλος των γονιών, της οικογένειας και του σχολείου είναι καθοριστικός στη γένεση, πρόληψη και αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων σε σχέση με την κοινωνική συμπεριφορά και εξέλιξη των εφήβων.
Το παράδειγμα που δίνουν οι γονείς σχετικά με την αντίληψη και το χειρισμό της βίας έχει θεμελιώδη ρόλο στο πως θα συμπεριφέρονται στον τομέα αυτό τα παιδιά τους στην εφηβική ηλικία και πιθανόν αργότερα στην ενήλικη ζωή τους.
Σημασία έχει όχι μόνο το τι λένε οι γονείς στους έφηβους τους αναφορικά με τη χρήση βίας στη ζωή τους αλλά πολύ περισσότερο αυτό που μεταφέρουν ως μήνυμα διαμέσου των πράξεων τους.
Σε μια ενδιαφέρουσα έρευνα που εξέτασε το ζήτημα αυτό, επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Μινεσότα, μελέτησαν 134 έφηβους ηλικίας 10 έως 15 ετών.
Διαπίστωσαν ότι έχει μεγαλύτερη επιρροή στους έφηβους αυτά που αισθάνονται και αντιλαμβάνονται από τη συμπεριφορά των γονιών παρά αυτά που τους λένε οι γονείς τους. Με λίγα λόγια είναι οι πράξεις των γονιών που έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία για τον παραδειγματισμό των εφήβων.
Εάν οι γονείς τους, τους μεταφέρουν το μήνυμα και με τις δικές τους πράξεις ότι η βία δεν είναι ένα αποδεκτό μέσο στην κοινωνία για επίλυση διαφορών με τους συνομήλικους τους και άλλους, τότε οι πιθανότητες χρήσης βίας στη συμπεριφορά τους, μειώνονται ουσιαστικά.
Οι βίαιες σκηνές που παρακολούθησαν ένα αγόρι ή κορίτσι στην παιδική ή στην εφηβική ηλικία, επηρεάζουν και διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους και τα προδιαθέτουν για βίαιη ή εγκληματική συμπεριφορά.
Η απόρριψη από τους γονείς της βίας ως μέσο αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων ή διαφορών, προστατεύει τους εφήβους και μειώνει τις πιθανότητες εμπλοκής τους σε συγκρουσιακές διαμάχες που χαρακτηρίζονται από βίαιες συμπεριφορές με άλλους νέους.
Παράλληλα βρέθηκε ότι η σωματική τιμωρία που επιβάλλουν οι γονείς στα παιδιά τους, αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης βίαιης συμπεριφοράς από τον έφηβο και το ενδεχόμενο το ίδιο το παιδί να καταστεί θύμα βίας.
Οι γονείς πρέπει να θυμούνται πάντα, ότι για σοβαρά θέματα που επηρεάζουν τους έφηβους όπως η χρήση βίας, η σεξουαλική συμπεριφορά και τα ναρκωτικά, είναι επιτακτικό να επικοινωνούν με τα παιδιά τους και να μεταδίδουν τα σωστά μηνύματα όχι μόνο λεκτικά αλλά και με τη δική τους συμπεριφορά διαχρονικά.
Είναι καλό επίσης να υπενθυμίσουμε ότι έρευνες έδειξαν την επιρροή που έχει η ποιότητα της σχέσης γονιών και παιδιών στην επιλογή καλών φίλων. Οι γονείς που έχουν καλές και στενές σχέσεις επικοινωνίας με τα παιδιά τους, είναι σε θέση να τα επηρεάζουν στην επιλογή των φίλων τους. Έτσι μπορούν να συμβάλλουν στο να έχουν τα παιδιά τους φίλους που δεν χαρακτηρίζονται από επιθετικό ή βίαιο χαρακτήρα.
Οι ίδιοι οι γονείς πρέπει να δείχνουν στα παιδιά τους ότι για την επίλυση των συγκρουσιακών καταστάσεων που προκύπτουν, είναι αναγκαίο να χρησιμοποιούν μη βίαιους τρόπους. Η αποφυγή χρήσης βίας τα προστατεύει από του να γίνουν τα ίδια θύματα βίας.
Είναι καλό να θυμούνται οι γονείς ότι οι πράξεις τους μιλούν δυνατότερα από τα λόγια τους.
