Το πένθος είναι οι ψυχικές, συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις που εκδηλώνονται μετά το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου.

Το πένθος σχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων που περιλαμβάνουν λύπη, θυμό, ενοχές, απελπισία. Ο κάθε άνθρωπος βιώνει με το δικό του ξεχωριστό τρόπο, το πένθος και τα συναισθήματα που το συνοδεύουν.

Όμως κατά γενικό κανόνα, τα συναισθήματα αυτά μειώνονται με την πάροδο του χρόνου και με την υποστήριξη της οικογένειας, των συγγενών και των φίλων.

Το πένθος είναι φυσιολογικό μέρος της ζωής για τους περισσότερους ανθρώπους. Συνήθως δεν θεωρείται ως ψυχική πάθηση.

Κάποτε όμως το πένθος εισέρχεται σε παθολογικά όρια και γίνεται ψυχική πάθηση. Με αυτό τον τροπο προκαλεί περισσότερο πόνο και περιπλέκει τη ζωή αυτού που πενθεί.

Είναι αναγκαίο σε άτομα που πενθούν, να αναγνωρίζεται εάν υπάρχουν επιπλοκές του πένθους. Η αναγνώριση των επιπλοκών αυτών, επιτρέπει την αντιμετώπιση και θεραπεία τους.

Υπάρχουν θεραπευτικές μέθοδοι, παλαιότερες όπως η διαπροσωπική θεραπεία και νεότερες όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Μπορούν να βοηθούν αποτελεσματικά και να μειώνουν τον ψυχικό πόνο αυτών που υποφέρουν από περιπλεγμένο πένθος.

Τα στάδια του πένθους είναι τα ακόλουθα:

1. Άρνηση
2. Θυμός
3. Διαπραγμάτευση
4. Κατάθλιψη
5. Αποδοχή

Στο πένθος δεν υπάρχει πάντοτε η διαδοχική αυτή ακολουθία των σταδίων. Όμως συνήθως υπάρχουν σε κάποιο βαθμό, χαρακτηριστικά των σταδίων αυτών.

Το περιπλεγμένο πένθος είναι πολύ συχνότερο όταν το άτομο που έχει αποβιώσει είναι νέο σε ηλικία. Το ίδιο συμβαίνει όταν ο θάνατος είναι ξαφνικός, απροσδόκητος ή βίαιος.

Επίσης επιπλοκές του πένθους πιθανόν να συμβούν σε κάποιον όταν ήταν θυμωμένος με το άτομο που έχει πεθάνει ή όταν είχε άλυτα συναισθηματικά προβλήματα μαζί του.    

Στο περιπλεγμένο πένθος παρατηρούνται τα ακόλουθα:

1. Αίσθημα δυσπιστίας αναφορικά με το θάνατο
    
2. Θυμός και πικρία για το θάνατο του αγαπημένου προσώπου
    
3. Βασανιστικά περιοδικά επαναλαμβανόμενα, οδυνηρά συναισθήματα με έντονο πάθος, λαχτάρα και μεγάλη επιθυμία για το αγαπημένο πρόσωπο που έφυγε από τη ζωή
    
4. Έντονη ενασχόληση και σκέψεις σχετικά με το αγαπημένο πρόσωπο που δεν υπάρχει πια, με συχνά ιδιαίτερα έντονη παρείσδυση σκέψεων σχετικά με το θάνατο που προκαλούν μεγάλη στεναχώρια και καταπόνηση  

Αμερικανοί γιατροί από το πανεπιστήμιο του Pittsburgh, εξέτασαν την αποτελεσματικότητα και ταχύτητα δράσης των θεραπευτικών αντιμετωπίσεων για άτομα που υποφέρουν από περιπλεγμένο πένθος.

Ο στόχος τους συγκεκριμένα ήταν να συγκρίνουν την κλασική μέθοδο διαπροσωπικής ψυχοθεραπείας και τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία στο περιπλεγμένο πένθος.

Στη διαπροσωπική ψυχοθεραπεία ο θεραπευτής, βοηθά το άτομο που πενθεί να διερευνήσει τη σχέση του με τον αποθανόντα και να το βοηθήσει να περάσει από τα στάδια του πένθους.

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία είναι νεότερη μέθοδος. Εστιάζεται κυρίως στο να βοηθά τον ασθενή να προσαρμοστεί στην καθημερινή ζωή μετά το θάνατο του αγαπημένου του προσώπου.

Υπάρχει μια βασική διαφορά της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας με την κλασική διαπροσωπική θεραπεία. Έγκειται στο ότι η πρώτη δίνει σημασία στην άμεση αντιμετώπιση του γεγονότος του θανάτου που δεν υπάρχει στη δεύτερη.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συμπεριφορική γνωσιακή θεραπεία είχε καλύτερα αποτελέσματα με 66% των συμμετεχόντων στην έρευνα να παρουσιάζουν πολύ καλή ανταπόκριση. Επίσης η ταχύτητα ανταπόκρισης στη θεραπεία αυτή ήταν μεγαλύτερη.  

Αντίθετα με την κλασική διαπροσωπική ψυχοθεραπεία μόνο 32% των ατόμων με περιπλεγμένο πένθος είχαν πολύ καλή ανταπόκριση.

Η νέα μέθοδος της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική σε περιπτώσεις όπου υπήρξε βίαιος θάνατος του αγαπημένου προσώπου.