Θέλετε να προστατευτείτε από τις αλλοιώσεις που προκαλεί ο χρόνος στις πνευματικές ικανότητες;

Θέλετε να προστατευτείτε από σοβαρές ασθένειες που προσβάλλουν τον εγκέφαλο λόγω ηλικίας όπως για παράδειγμα η γεροντική άνοια και η νόσος του Αλτσχάιμερ;

Ή ακόμη θα θέλατε η μνήμη σας και οι νοητικές σας δεξιότητες να είναι όσο το δυνατό πιο ισχυρές έστω και εάν φτάσετε σε πολύ προχωρημένη ηλικία;

Σίγουρα θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να απαντήσει κάποιος όχι σε μια από τις ερωτήσεις αυτές. Ωστόσο πολλοί θα έλεγαν, άλλο το τι θέλουμε και άλλο το τι μπορεί να γίνει, εννοώντας ότι οι πιο πάνω επιθυμίες είναι ένας στόχος δύσκολος και ίσως ανέφικτος.

Πως μπορούμε να το πετύχουμε αυτό; Ας δούμε μερικές βασικές αρχές που μπορεί διαχρονικά να μας είναι πολύτιμες.

Αρχικά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο που αν δεν το χρησιμοποιούμε και εκπαιδεύουμε, το χάνουμε. Όσο πιο λίγο χρησιμοποιούμε το μυαλό μας για διάφορες νοητικές δραστηριότητες, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μη μας εξυπηρετεί όσο θα έπρεπε ή στο βαθμό που θα μπορούσε να το κάνει.

Ας δούμε το παράδειγμα του αθλητή. Εάν δεν κάνει προπόνηση, εάν δεν ασκεί τους μυς του, τότε όταν θα τους χρειαστεί, αυτοί δεν πρόκειται να αποδώσουν στο βαθμό που αυτός αναμένει.

Κάτι ανάλογο θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισχύει και στην περίπτωση του εγκεφάλου. Η μη χρήση οδηγεί σε απώλεια. Απώλεια σημαίνει ότι γινόμαστε πιο ευάλωτοι σε ασθένειες εκφυλισμού των πνευματικών ικανοτήτων όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Τα επιδημιολογικά δεδομένα υποστηρίζουν την εν λόγω θέση. Οι λιγότερο μορφωμένοι, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να προσβληθούν από νόσο του Αλτσχάιμερ σε σύγκριση με αυτούς που έχουν τύχει ανωτέρας εκπαίδευσης.

Επιπρόσθετα στους λιγότερο μορφωμένους με δουλειές ανιαρές, χωρίς προκλήσεις, ο κίνδυνος για Αλτσχάιμερ, γίνεται τριπλάσιος ή τετραπλάσιος.

Το γεγονός ότι η άσκηση του εγκεφάλου ενδυναμώνει την πνευματική διαύγεια και την αντίσταση στο χρόνο, επιβεβαιώνεται και από απεικονιστικές μελέτες όπως η μαγνητική τομογραφία. Σε ανθρώπους που χρησιμοποιούν τον εγκέφαλο τους με ασυνήθιστους καινούργιους τρόπους, η ροή του αίματος σε διάφορες δομές του εγκεφάλου, αυξάνεται. Δημιουργούνται νέες συνάψεις και νέες λειτουργικές μονάδες.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι παρά το γεγονός ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου αρχίζει από την παιδική ηλικία, εντούτοις ο εγκέφαλος μπορεί να αναπτύσσεται συνεχώς καθόλη τη διάρκεια της ζωής.

Το μέγεθος του εγκεφάλου είναι περίπου όπως ένα κουνουπίδι. Ζυγίζει κατά μέσο όρο 0,9 κιλά και αποτελείται από 100 δισεκατομμύρια κύτταρα.

Τροφοδοτείται από ένα εκτενές δίκτυο αιμοφόρων αγγείων που του προσφέρουν οξυγόνο, ενέργεια και θρεπτικές ουσίες.

Όσο πιο καλό είναι το κυκλοφορικό σύστημα του εγκεφάλου, τόσο πιο καλά ο εγκέφαλος θα μπορεί να συνεχίζει να αναπτύσσεται καθόλη τη διάρκεια της ζωής.

Η καλή ανατομική κατάσταση του κυκλοφορικού συστήματος του εγκεφάλου μαζί με την άσκηση που θα του προσφέρουμε, θα του επιτρέπουν συνεχώς να αναπτύσσεται, να αναδιοργανώνεται, να δημιουργεί νέες συνάψεις και λειτουργικές δομές.

Κατά την παιδική ηλικία, είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να διαβάζουν στα παιδιά τους, να τους δίνουν σημασία, να μιλούν μαζί τους, να παίζουν διάφορα παιγνίδια, να μεριμνούν για την εκπαίδευση τους με κάθε τρόπο. Η συνεχής αυτή άσκηση του εγκεφάλου των παιδιών, έχει καθοριστικό ρόλο για τις μελλοντικές πνευματικές ικανότητες τους.

Το ίδιο ισχύει για όλη τη ζωή ακόμη και στα βαθιά γεράματα. Θέλουμε να τονίσουμε ωστόσο ότι η άσκηση του εγκεφάλου δεν πρέπει μόνο να περιορίζεται στο γνωστικό και νοητικό τομέα. Εξίσου σημαντική είναι η κοινωνική πτυχή της άσκησης του εγκεφάλου.

Οι άνθρωποι με εκτενές κοινωνικό δίκτυο σχέσεων και στενών φίλων, διατηρούν σε πολύ καλύτερο βαθμό τις πνευματικές τους δεξιότητες. Το αίσθημα ότι ανήκουν σε μια ομάδα, το ότι έχουν ένα σκοπό στη ζωή, το ότι μπορούν να προσφέρουν, αποτελεί ένα ισχυρό εφόδιο για τη διατήρηση του εγκεφάλου σε άριστη κατάσταση.

Παράλληλα δεν είναι σωστό να ξεχνούμε τη σημασία της σωματικής άσκησης που βελτιώνει όλο το κυκλοφορικό σύστημα του οργανισμού και βελτιώνει την καρδία. Επίσης την καλή, υγιεινή διατροφή που προσφέρει στον εγκέφαλο βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, ωμέγα 3 λιπαρά οξέα και άλλα θρεπτικά συστατικά.

Τέλος θα υπενθυμίσουμε τα ενδιαφέροντα δεδομένα που υπάρχουν σχετικά με το φολικό οξύ. Ανήκει στην οικογένεια των βιταμινών Β. Περιέχεται σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά, φασόλια, αβοκάντο, μπανάνες, φράουλες, πορτοκάλια, χυμό πορτοκαλιού, σπαράγγια και ζύμη.

Το φολικό οξύ φαίνεται να έχει καθοριστικό ρόλο στην προστασία της μνήμης, των γνωστικών ικανοτήτων και της πνευματικής διαύγειας των ηλικιωμένων.

Βέβαια τίποτα δεν είναι απόλυτο ούτε και εγγυήσεις υπάρχουν για σίγουρη επιτυχία. Όμως τα περισσότερα σχετικά δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση.

Βλέπουμε λοιπόν ότι για τη διατήρηση της καλύτερης δυνατής λειτουργικής κατάστασης του εγκεφάλου μας είναι απαραίτητη η συνεχής πνευματική άσκηση (διάβασμα, μελέτες, παιγνίδια, παζλ, σταυρόλεξα, σκάκι, τάβλι, εκμάθηση νέων γλωσσών ή μουσικής) αλλά και οι κοινωνικές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις.

Ταυτόχρονα η σωματική άσκηση, η καλή διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και ιδιαίτερα σε φολικό οξύ μπορούν να συμβάλλουν στην καλύτερη δυνατή προστασία του εγκέφαλου, της μνήμης, των γνωστικών και άλλων πνευματικών δεξιοτήτων μας μέχρι τα βαθιά γεράματα.