Το κάπνισμα και η παχυσαρκία προκαλούν απώλεια ακοής. Όπως και η έκθεση σε δυνατούς ήχους στο χώρο εργασίας, είναι παράγοντες κινδύνου για μόνιμη, μη ανατρέψιμη βλάβη στο ακουστικό σύστημα των ανθρώπων.
Αντίθετα, η ήπια κατανάλωση αλκοόλ, φαίνεται να βοηθά στη συντήρηση της ακοής από τις απώλειες που υφίσταται λόγω αύξησης της ηλικίας.
Η έναρξη της απώλειας ακοής αρχίζει σε ανθρώπους που καπνίζουν συστηματικά για περισσότερο από ένα χρόνο. Ακόμη και νέοι υφίστανται τις βλάβες στην ακοή τους λόγω καπνίσματος. Η αύξηση της ηλικίας επιδεινώνει το πρόβλημα.
Οι νέοι πρέπει να καταλάβουν ότι οι μη ανατρέψιμες βλάβες στην ακοή λόγω καπνίσματος επέρχονται νωρίς. Είναι ψευδαίσθηση να νομίζουν ότι εάν σταματήσουν να καπνίζουν αργότερα στη ζωή τους, θα αποφύγουν την απώλεια ακοής και άλλα δεινά που τους επιφέρει το κάπνισμα.
Η παχυσαρκία όπως προσδιορίζεται από το δείκτη μάζας σώματος, συνοδεύεται επίσης από μη ανατρέψιμες βλάβες στην ακοή.
Ο μηχανισμός διαμέσου του οποίου το κάπνισμα και η παχυσαρκία βλάπτουν το ακουστικό σύστημα είναι οι βλαβερές συνέπειες και οι διαταραχές που προκαλούν στο κυκλοφορικό σύστημα. Όπως και σε άλλα όργανα, το κάπνισμα και η παχυσαρκία επηρεάζουν αρνητικά την κυκλοφορία του αίματος. Έτσι δεν επιτρέπουν την καλή οξυγόνωση των ιστών και δυσκολεύουν την αποτελεσματική απομάκρυνση τοξικών ουσιών από ευαίσθητα κύτταρα.
Η μείωση παροχής οξυγόνου και η υπερβολική έκθεση σε τοξικές ουσίες, βλάπτουν μεταξύ άλλων το ακουστικό σύστημα, την καρδία, τους νεφρούς και τον εγκέφαλο. Εξάλλου έρευνες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα είναι αιτία επιδείνωσης της μνήμης.
Οι βλάβες στη μνήμη συμβάλλουν στη γένεση της άνοιας. Η απώλεια της μνήμης και άλλων πνευματικών ικανοτήτων που χαρακτηρίζουν διάφορες μορφές άνοιας όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η γεροντική άνοια, παρουσιάζουν σημαντική αύξηση και το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί στις επόμενες δεκαετίες. Για αυτό είναι σημαντικό να αναγνωριστούν όσο το δυνατό καλύτερα οι γενεσιουργοί παράγοντες του προβλήματος και να εφαρμοστούν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης.
Η σχέση καπνίσματος, παχυσαρκίας και απώλειας ακοής εξετάστηκαν σε μεγάλη Ευρωπαϊκή έρευνα που συμπεριέλαβε 4.083 ανθρώπους από 7 χώρες. Πρόκειται για μια από τις πιο μεγάλες έρευνες οι οποίες εξέτασαν τους παράγοντες, που προκαλούν απώλεια ακοής.
Οι ηλικίες των συμμετεχόντων ήταν μεταξύ 53 και 67 ετών. Συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο σχετικό με το ιατρικό τους ιστορικό και την έκθεση τους σε περιβαλλοντικούς νοσηρούς παράγοντες.
Στη συνέχεια της έρευνας εξετάστηκε η ακοή τους σε 9 ακουολογικά κέντρα των 7 Ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν. Τα δεδομένα που προέκυψαν, αναλύθηκαν, για να φανεί, εάν υπήρχαν σχέσεις μεταξύ της απώλειας της ακοής τους και διαφόρων χαρακτηριστικών των ασθενών ή παραγόντων στους οποίους υποβάλλονταν.
Τα αποτελέσματα έδειξαν:
- Η έκθεση σε ήχους ψηλής έντασης, συσχετιζόταν με σημαντική απώλεια ακοής ιδιαίτερα στις ψηλές συχνότητες (>1 kHz)
- Το κάπνισμα μείωνε σημαντικά την απώλεια ακοής στις ψηλές συχνότητες. Ο βαθμός απώλειας της ακοής ήταν μεγαλύτερος όταν οι άνθρωποι κάπνιζαν περισσότερο
- Οι άνθρωποι με το μεγαλύτερο ύψος είχαν κατά μέσο όρο καλύτερη ακοή και αυτό ήταν πιο έντονο στις χαμηλές συχνότητες ήχων (kHz)
- Ο ψηλότερος δείκτης μάζας σώματος (υπέρβαροι και παχύσαρκοι άνθρωποι) σχετιζόταν με απώλεια ακοής στις συχνότητες που αξιολογήθηκαν
- Η ήπια κατανάλωση αλκοόλ σχετιζόταν αντίστροφα με απώλεια ακοής, δηλαδή η ήπια κατανάλωση με τουλάχιστον 1 αλκοολούχο ποτό εβδομαδιαίως, μείωνε τον κίνδυνο απώλειας ακοής. Ένα αλκοολούχο ποτό θεωρείτο στην έρευνα ένα ποτήρι με κρασί, μπίρα ή άλλο αλκοολούχο ποτό. Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και η σχέση της με την ακοή δεν εξετάστηκαν στην έρευνα.
Είναι γεγονός ότι η απώλεια ακοής θεωρείτο ανέκαθεν ως αναπόσπαστο μέρος της γήρανσης. Ωστόσο όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι αυτό δεν είναι αναγκαστικά ο κανόνας.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το ακουστικό σύστημα. Με την πάροδο του χρόνου οι επιδράσεις τους συσσωρεύονται και συναθροίζονται προκαλώντας αλλοιώσεις στην ακοή.
Είναι λοιπόν σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες που βλάπτουν την ακοή μας όπως οι δυνατοί ήχοι στη δουλειά, στην ψυχαγωγία στο σπίτι ή αλλού, το κάπνισμα και η παχυσαρκία.
Λαμβάνοντας τα μέτρα πρόληψης, είναι δυνατόν να διασφαλίσουμε την καλή ποιότητα της ακοής μας προστατεύοντας την όσο το δυνατό καλύτερα από το πέρασμα του χρόνου.
